Ochotnicza Straż Pożarna Radzanów – historia jednostki
Straż Ogniowa Radzanów ok. 1914 roku.
W Kraju Przywiślańskim , który był częścią Imperium Rosyjskiego Romanowów pierwsze towarzystwa ochotniczych straży ogniowych organizowane były na podstawie indywidualnych statutów zatwierdzanych przez ministra spraw wewnętrznych. Od 1887 r. straże ochotnicze powoływano do życia, opierając się na przepisach wprowadz
Radzanówonego przez władze zaborcze statutu , znowelizowanego w lutym 1882 r. W grudniu 1898 r. zatwierdzono Ustawę o straży ogniowych w byłym Królestwie Polskim, zgodnie z którą straże ochotnicze mogły być tworzone nie tylko w miastach, ale i w osadach. Na podstawie wymienionych przepisów straże ochotnicze były jednak pod ścisłym nadzorem policyjno-administracyjnemu . W okresie rewolucji 1905 r. władze zaborcze wydały ustawy o stowarzyszeniach i związkach. Na jej podstawie zorganizowano wiele nowych straży ochotniczych w osadach i we wsiach. Pod koniec 1907 r., po opanowaniu sytuacji rewolucyjnej na obszarze byłej Kongresówki, władze rosyjskie nie zezwalały już na organizowanie straży ogniowych na podstawie prawa o stowarzyszeniach i związkach. Od tego czasu aż do wybuchu I wojny światowej ochotnicze straże pożarne znowu były tworzone zgodnie z przepisami ustawy normalnej z 1898 r. Zgodnie z tymi przepisami w 1910 roku powstaje Ochotnicza Straż Pożarna – Radzanów. Zakładając straże pożarne, myślano przede wszystkim o obronie przed pożarami, nękającymi polskie wsie i miasta, o które władze rosyjskie nie dbały. Niemniej ważnym zadaniem było skupienie w tych organizacjach ludzi o nastawieniu społeczno patriotycznym, gotowych w odpowiedniej chwili do udziału walce o niepodległość. Żeby jednak utworzyć taką organizację, trzeba było pokonać wiele trudności legislacyjnych, później znaleźć fundusze na zakup strażnicy, sprzętu i umundurowania. Żadne przepisy tego nie ułatwiały, a gminy nie czuły się zobligowane do pomocy. Ochotnicy musieli opierać swoje funkcjonowanie na ofiarności publicznej. Mimo tych trudności, garnęło się do nich wielu mieszkańców.
Radzanów miał swoja specyfikę pod względem urbanistyczny, dlatego tak ważna sprawą stało się powołanie Straży Ogniowej. Średniowieczny układ zabudowy wokół centralnego placu , powodował przy typowym drewnianym budownictwie duże zagrożenie pożarowe. Gdy także istniał plunęły całe kwartały zabudowy ludzie tracili wiele z dorobku życia . Przykładem jest pożar z 1911 roku kiedy to spłonęły stodoły w ul. Koziej( Sienkiewicza). Ludność miała także inne podobne pożary w pamięci miasteczka. Duże zniszczenia zaistniał w 1863 roku kiedy to na ulicach Radzanowa odbyły się starcia oddziału Padlewskiego wycofującego się spod Wróblewa , gdzie toczyła się jedna z bitew Powstania Styczniowego.
Strażacy ochotnicy również na tym nad wkrzańskim obszarze spotykali się z innymi klęskami żywiołowymi . W szczególności chodzi tu o powodzie i podtopienia , a także obrony mostów na rzece Wkrze podczas wiosennych roztopów. Kra zagrażała ich konstrukcjom.
Henryk Kunic, adwokat, działacz niepodległościowy i społeczny właściciel Ratowa
Kolejne zniszczenia a tym samym intensywna działalność starszaków wiąże się z I wojną światowa . W okolicach Radzanowa toczyły walki niemiecka armia Galwittza i I armia rosyjska . Miejscowość wskutek działań została poważnie zniszczona . Wiele udało się uratować dzięki zaangażowaniu strażaków. Po zajęciu terenów byłego Królestwa Polskiego przez Niemców , mimo okupacji kraju życie społeczne toczyło się dalej , a władze okupacyjne w sprawach pożarnictwa i zabezpieczenia przeciwpożarowego nie czyniły przeszkód. Dlatego podczas odbudowy po zniszczeniach związanych z przejściem frontu postanowiono w 1915 roku wybudować i wyposażywszy remizę dla strażaków. Przy wsparciu dziedzica z Ratowa – Henryka Kunica pozyskano działkę od Icka Miączyna, obywatela Radzanowa, na której wybudowano remizę.
Strażnica służyła również jako miejsce działalności kulturalnej . Dochody z imprez takich jak zabawy taneczne szły na cele Ochrony Przeciwpożarowej , szczególnie zakupu sprzętu dla ratowników.
Po odzyskaniu niepodległości i wojnie z bolszewikami działalność została zintensyfikowana . W 1920 roku wybudowany został garaż dla sprzętu gaśniczego . Jednostka dysponowała wtedy czterokołową sikawka na parę koni oraz ręcznymi sikawkami.
Orkiestra Straży Ogniowej w Radzanowie
W 1925 roku powstała pierwsza w Radzanowie orkiestra dęta strażacka składająca się z druhów z miejscowości i okolicznych wsi. Duży wpływ na życie kulturalne wnosił właściciel Zgliczyna Glinek Jaroszyński zasłużony członek OSP. Także duchowni opiekowali się rozwojem organizacji. Ważna rolę odegrał miejscowy wikary ks. Bronisław Tałaszkiewicz.
ks. Bronisław Tałaszkiewicz – wikary – pod sztandarem siedzi
Strażacy swoja muzyka uświetniali imprezy państwowe, kościelne i okolicznościowe. Dzięki tej aktywności zyskiwali fundusze które umożliwiły zakup pierwszej w historii jednostki motopompy spalinowej , dzięki czemu mogli od 1936 roku z większa efektywnością walczyć z ogniem.
Radzanowscy strażacy w latach 30 – tych.
Kolejnym wielkim sprawdzianem był wrzesień 1939 roku . Samoloty niemieckie zbombardowały miejscowość 3 września . Zginęło wielu obywateli Radzanowa i okolic , w szczególności na przedmościu , Radzanówku, Górach czy Raciążskiej. Po wycofaniu się Wojska Polskiego spod Mławy Radzanów został zajęty przez Niemców i ich decyzja wcielony do Dystryktu Ciechanowskiego włączonego do Prus Wschodnich. Okupacyjna administracja przejęła kontrolę nad strażą pożarną , korzystała jednak z doświadczenia radzanowskich członków straży. Przekazała nawet do użytku lekką ciężarówkę Hanomag i kolejna motopompę produkcji niemieckiej.
Rok 1945 okazał się w miarę łagodny dla miejscowości. Front przeszedł bardziej na północ od niej i życie w nowej rzeczywistości od początku było budowane. Straż ogniowa otrzymała z powojennego demobilu samochody dla właściwego funkcjonowania jednak te okazywały się zużyte , a części do nich po prostu brakowało , gdyż były to dość często samochody amerykańskie lub radzieckie.
W 1957 roku Radzanowska Straż Pożarna otrzymała z Powiatowej Komendy Straży Pożarnej wóz bojowy na podwoziu Stara 20 , było to jak na owe czasy przejście w nowoczesność . Motopompa i sikawki ręczne odeszły do lamusa. Po dziesięcioleciu użytkowania w 1964 roku samochód strażacki został przekazany strażakom ochotnikom z Wróblewa , a do Radzanowa przekazano kolejnego Stara 25 z mławskiej straży, który służył ochotnikom do 1999 roku.
Unowocześnienie sprzętu spowodowało ze stara remiza była niewystarczająca i już po otrzymaniu pierwszego samochodu zaistniała potrzeba budowy garaży . W 1957 roku wybudowano dwa garaże i cztery pomieszczenia socjalne nad nimi . W 1975 roku dochodzi do podpisania porozumienia z władzami gminy i przy remizie strażackiej zostaje wzniesiony Gminny Ośrodek Kultury , dzięki czemu nastąpiła przebudowa i modernizacja strażnicy. Wkład w to wnieśli Prezes Witold Kolos, Bonifacy Bieniewicz i Antoni Witkowski.
Następnie wydarzeniem istotnym w historii Radzanowskiej straży było ufundowanie i przekazanie sztandaru , które odbyło się w 1979 roku podczas uroczystych Dni Strażaka na Rynku miejscowości.
Jednostka przez cały okres swojego funkcjonowania mogła liczyć na wsparcie swoich mieszkańców.
W 2010 roku obchodzono 100 lecie Ochotniczej Straży Pożarnej, dlatego nadal aktualne jest zawołanie ze sztandaru straży
,, Bogu na chwałę ludziom na potrzebę”
W 100 letniej historii kolejnymi Prezesami byli :
- Bielecki Antoni – rolnik
- Śliwczyński Franciszek – rolnik
3.Dworakowski Władysław – drobny kupiec
- Zygmunt Jaroszewski – właściciel majątku Zgliczyn Glinki
- Borowski Witold –
6.Grochowalski Franciszek –
- Turowski Jan – rzeźnik
8.Kolos Witold – szewc
9.Witkowski Jan – rolnik
- Witkowski Antoni – rolnik
11.Mioduszewski Ireneusz –
Naczelnicy OSP Radzanów
- Trojanowski Jacenty – rolnik
- Sierputowski Bolesław – sekretarz gminy
- Bartkowski Marian –
- Bieniewicz Bolesław –
- Furmanek Władysław –
6.Bieniewicz Bonifacy –
- Sieklucki Franciszek –
- Jurkiewicz Ryszard – strażak zawodowy
- Bieniewicz Henryk – strażak zawodowy
10 . Figurski Piotr –
- Bieniewicz Krzysztof –
Zasłużonymi strażakami ochotnikami z Radzanowa byli :
- Zakolski Adam –
- Kłodziński Bolesław –
- Jasiński Henryk –
- Kuciński Stefan –
- Kieczmer Wacław – rolnik
- Bieniewicz Bolesław-
- Kolos Witold –
- Bieniewicz Bonifacy -krawiec
W roku 1926 młodzież szkól polskich w dowód wdzięczności za pomoc jaką w dobie odzyskania niepodległości udzieliły Stany Zjednoczone postanowiła w nietypowy sposób podziękować. Zorganizowana została skoordynowana akcja w placówkach oświatowych. Na pamiątkę 150 lecia Niepodległości USA w hołdzie narodowi amerykańskiemu uczniowie i nauczyciele na specjalnie wydrukowanych stronach własnymi podpisami wyrażali swa wdzięczność. Wydarzeniu tym udział wzięła także szkoła w Dzieczewie . W ten sposób pozostawiły nam źródło wiedzy na temat oświaty, nazwisk uczniów i nauczycieli tworzących w 1926 roku społeczność szkolną.
