Miesiąc: grudzień 2015

Z RADZANOWSKIEJ NEKROPOLII

 

Listopad nastraja melancholią. Rozpoczyna się Świętem Zmarłych. Cmentarze toną w kwiatach i lampionach. W tym roku pogoda dopisała. Przeżywaliśmy ciepłe i pogodne chwile zadumy. Będąc ostatnio na naszym cmentarzu parafialnym zwrócił moją uwagę stary obelisk nagrobny. Wydaje się, że jest on jednym z najstarszych. Napis na nim jest słabo widoczny. Po dłuższym wpatrywaniu się zauważyć można do kogo przynależy. Stoi na grobie Józefy Zdżarskiej (zdjęcie nr 1.). Niestety, część grobu została zniszczona.

Opowiem historię mało znaną, dotyczącą właśnie Józefy Zdżarskiej i jej babci, pochowanych niedaleko siebie (fot. 2), w centralnej części cmentarza.

 

 

Fot. 1. Obelisk nagrobny Józefy Zdżarskiej.

 

Fot. 2. Płyta nagrobna Józefy Rościszewskiej.

 

Przytaczam poniżej zdjęcie aktu zgonu Józefy Zdżarskiej, znajdujący się w księgach radzanowskich (fot. 3).

 

Fot. 3. Akt zgonu Józefy Zdziarskiej.

 

Józefka miała 15 lat. Była ukochaną córką Teofila Zdżarskiego, dziedzica Sławęcina i Ksawery z Rościszewskich. Urodziła się 28 grudnia 1843 roku w Płocku. W dniu śmierci, 18 marca 1859 r., ojciec jej miał 55 lat. Pomnik nagrobny na cmentarzu radzanowskim postawiony jest w odmiennym kierunku do wszystkich, patrzy na południe.

Teofil Zdżarski był dziedzicem Sławęcina w 1859 roku. W materiałach dotyczących Sławęcina znajdujemy informację, że wybudował w I połowie XIX wieku murowany dworek, istniejący dotychczas

 

 

Jak wspomniałem, niedaleko znajduje się grób babci Józefki, także Józefy, Rościszewskiej, z domu Święcickiej. Kopię aktu zgonu zamieszczam poniżej (fot. 5).

Fot. 5. Akt zgonu Józefy Rościszewskiej.

 

Tłumaczenie aktu z języka rosyjskiego brzmi:

 

Nr 11. Sławęcin. Działo się w osadzie Radzanów pierwszego /trzynastego stycznia tysiąc osiemset siedemdziesiątego trzeciego roku o piątej godzinie z wieczora. Zjawił się Stefan Sikorski rządca trzydzieści dwa lata życia i Julian Rychurski ogrodowy trzydzieści lat życia mieszkający w Sławęcinie i oświadczyli, że dwudziestego siódmego grudnia ubiegłego roku /ósmego stycznia/ bieżącego roku o trzeciej godzinie po południu zmarła w Sławęcinie Józefa Rościszewska osiemdziesiąt pięć lat życia mająca, wdowa po zmarłym Wincentym Rościszewskim, córka zmarłych Adama i Felicjanny z Kucharzewskich małżonków Święcickich urodzona w Sadłowie, i żyjąca przy zięciu właścicielu ziemskim w Sławęcinie, pozostawiając po sobie córkę Ksawerę z Rościszewskich, żonę Teofila Zdziarskiego, właściciela Sławęcina.

Co wiadomo o losach innych członków dwóch rodzin – Rościszewskich i Zdżarskich (Zdziarskich)?

1. Wincenty Rościszewski, herbu Junosza, urodził się ok. 1781 r., zmarł w 1833 r. Prawdopodobnie poprzez ożenek z córką Adama Święcickiego został dziedzicem Sadłowa. Józefa Święcicką urodziła się ok. 1787 r. w Sadłowie. Z małżeństwa Wincentego i Józefy urodził się 10 sierpnia 1808 r. w Starogubach syn Teofil Kajetan (zmarł w 1859 r. w wieku 51 lat). W 1909 roku dziedzicem Sadłowa był Józef Rościszewski.
2. Ksawera Julianna Rościszewska, córka Wincentego i Józefy ur. ok. 1813 r. wyszła za mąż w 1837 r. za Teofila Zdżarskiego (Zdziarskiego). Ślub odbył się w Płocku. Zmarła 4 stycznia 1893 r. Teofil Zdziarski urodził się ok. 1804 r., zmarł w 1892r. Pewnym jest fakt, że pomiędzy 1859 a 1873 rokiem był dziedzicem Sławęcina. Józefka Zdziarska urodziła się w Płocku, miała młodszego brata – Stanisława, urodził się w 1846 r. (zmarł w 1896 r.). W spisie właścicieli ziemskich z 1909 roku majątek w Sławęcinie nie należał do Zdziarskich, był podzielony pomiędzy Kazimierza Doberskiego i Juliana Płoskiego.