Autor: stefan204a

100 lat Niepodległej nad Wkrą

100 lat Niepodległej nad Wkrą

100 lat Niepodległej nad Wkrą

100 lat Niepodległej nad Wkrą

Publiée par Spotted Radzanów sur Samedi 10 novembre 2018

Wybory 1930 roku do Sejmu i Senatu w pow. mławskim

Wybory 1930 roku do Sejmu i Senatu w gm. Ratowo pow. mławski

Ciekawy materiał dotyczący okręgów wyborczych i składów komisji nadzorujących wybory w poszczególnych gminach w tym ówczesnej gm. Ratowo. Na jej terenie pracowały dwie Komisje w Radzanowie i Józefowie.

Wybory do Sejmu III kadencji wyznaczono na dzień 16 listopada 1930 roku, a tydzień później 23 listopada do Senatu. Starosta mławski Włodzimierz Wyszkowski podpisał w Mławie w dniu 9 września 1930 roku i podał do publicznej wiadomości Ogłoszenie dotyczące okręgów wyborczych i wskazał lokalizację pracy Obwodowych Komisji .

Zgodnie z tym, na terenie gminy Ratowo, jak pisałem powyżej działały dwie:

Obwód 24 w os. Radzanów, gdzie głosować mieli mieszkańcy następujących miejscowości:

Adolfowo, Agnieszkowo,Bębnowo, Bębnówko, Bojanowo, Brzeźnia, Budy Brzezińskie, Budy Ratowskie, Cegielnia Ratowska,Kalasantowo, Luszewo,Mączki, Radzanów osada, Radzanówek, Ratowo wieś i folwark, Teklin, Wygoda, Zgliczyn Pobodzy, Zgliczyn Witowy.

Lokal wyborczy i lokal urzędowania Komisji Obwodu 24 znajdował się w Urzędzie Gminy w Radzanowie.

Roman Sakowicz – Przewodniczący Okręgowej Komisji Wyborczej nr. 8 w Ciechanowie, podał także 11 września 1930 roku skład Komisji w Radzanowie. Zasiadali w niej:

  1. Antosiak Jan – Przewodniczący
  2. Gadziński Piotr – Zastępca Przewodniczącego
  3.  Borowski Jan – Członek Komisji
  4. Łaszczyński Ignacy – j.w.
  5. Bagiński Aleksander – j.w.
  6. Lossman Walenty – j.w
  7. Siemiątkowski Julian – Zastępca Członka Komisji
  8. Drabczyński Adam – j.w.
  9. Gotlieb Aron – j.w.
  10. Śliwiński Adam – j.w.

 

Obwód 25 w Józefowie,  gdzie głosować mieli mieszkańcy następujących miejscowości:

Adamowo, Bieżany, Breginie,Budy Wolińskie, Giełczyn, Goszczk, Gradzanowo Włościańskie, Gradzanowo Zbęskie – Okupniki, Józefowo, Maryśka, Maryśka Nowa, Staroguby wieś i folwark, Trzciniec, Wola Łaszewska wieś i folwark, Zieluminek wieś i folwark.

Lokal wyborczy w Józefowie i jednocześnie lokal urzędowania Komisji Obwodowej zlokalizowano w domu Franciszka Kwiatkowskiego. w składzie Komisji 25 znaleźli się:

  1. Komór Jan – Przewodniczący
  2. Chmurzyński Jerzy –  Zastępca Przewodniczącego
  3. Sokołowski Feliks –  Członek Komisji
  4. Kwiatkowski Franciszek – j.w.
  5. Dąbrowski Józef – j.w.
  6. Ronkiewicz Wacław – j.w.
  7. Gadziński Jan- Zastępca Członka Komisji
  8. Traczyk Antoni – j.w.
  9. Margas Aleksander – j.w.
  10. Kłopociński Alfons – j.w.

O wynikach wyborczych w następnym artykule.

 

 

 

 

 

Bernardyni ratowscy w roku 1817

Bernardyni ratowscy w roku 1817

 

W roku 1817 miała miejsce wizytacja dekanalna ,po której pozostał szczegółowy opis parafii radzanowskiej. Ówczesnym proboszczem był ks. Walenty Kosmowski. Właśnie w opisie powizytacyjnym w rozdziale Klasztory zostały uwiecznione nazwiska Bernardynów  zamieszkujących ratowski klasztor.Byli to :

  1. o.Jakub Odorowski – Gwardian – lat 66
  2. o.Just Dębiński –  wikary – lat 45
  3.  o. Czesław Morawski – spowiednik – lat 69
  4.  o. Marcin Kurski  – pro sola missa – lat 53
  5. br. Tomasz Rudawski – kwestarz – lat 45
  6. br. Pantaleon Chlebowski –  szafarz – lat 40
  7. br. Gabriel Mędelewski – profes lat 28

Źródło: Z archiwaliów diecezjalnych płockich XIX wiek, Michał M. Grzybowski, Płock 2002, s.62

 

 Dwa opisy. Parafia i kościół w Zgliczynie Kościelnym

 Dwa opisy. Parafia i kościół w Zgliczynie Kościelnym

Zgliczyn Kościelny. Miejsce na którym znajdował się kościół parafialny p.w. Apostołów Filipa i Jakuba

Zgliczyn Kościelny [w]  Z archiwaliów diecezjalnych płockich XIX w. Dekanat bieżuński, Michał M. Grzybowski , Płock 2003 r.

Zarządzona przez bp. Adama Michała Prażmowskiego 30 kwietnia 1817 roku w Warszawie wizytacja.

Opis kościoła parafialnego zgliczyńskiego w dekanacie bieżuńskim powiecie mławskim , województwie płockim w czasie wizyty dekanalnej 10 listopada 1817 roku.

 

,, Kościół parafialny zgliczyński we wsi Zgliczyno Kościelne pod tytułem śś. Apostołów Filipa i Jakuba , nie wiadomo którego roku erygowany szlagu erekcji nie mający, niekonsekrowany należy do kolacji W.W . Pawła Bęskiego i Tekli Koszczyńskiej, dziedziców Glinek i Zgliczyna Pobodzego. Na północy ma Szreńsk kościół parafialny, odległy pół mili, na wschód Radzanowo kościół parafialny, odległy małe ćwierć mili, na południu Gradzanowo kościół parafialny odległy trzy ćwierci mili, na zachód kościół parafialny bieżuński, odległy trzy ćwierci mili.

      Kościół parafialny drewniany , na którym był dach gontami okryty, lecz teraz ledwo zupełnie opadły, a miejscami i krokwina z dachem zapadła, na długości łokci piętnaście, szerokości łokci dziesięć. Posadzka drewniana w stanie zupełnie złym i prędkim upadkiem grożącym, którego kruchty podpadały, dach z krokowinami  cały zły i miejscami zapada się, okna zupełnie popsute, około którego żadnego parkanu nie masz.

      Cmentarz około kościoła ma długości łokci 25 , szerokości łokci 21, około którego żadnego od lat kilkunastu parkanu nie masz, na nim krzyż i znak gdzie kośnica była. Ostatnie pochowanie kości było dnia 21 stycznia 1817 roku. Dzieci niechrzczone za cmentarzem chowają się.

      Szpital drewniany czyli raczej słupów sześć i cztery krokwiny co oznacza, że niegdyś był tam szpital.

     Plebania drewniana zupełnie spróchniała, bez okien, zamków i komina, dach słomiany, bardzo zły mająca i do zamieszkania cala niezdatna.

    Stajnie , obory, stodoły, chlewy zupełnie zdezelowane tak iż ledwie po kilka słupów od każdego znajdzie się, a wiec i ścian w których żadnego dylu nie masz , ani zatem drzwi, ani płotów, ani żadnego zamknięcia  nie znajduje się.

    Dom organistego z gruntu spustoszały, bez okien, drzwi, pieca , komina, na którym tylko kawałek dachu, a za tym zupełnie do zamieszkania, ani nawet reperacji nie zdatny, toż mówić o stodole, w której tylko trzy słupy, czyli miejsce gdzie była znajduje się.

Sprzęty kościelne. Zakrystia.

     Ołtarzy trzy, w ołtarzu wielkim obraz śś Apostołów Filipa i Jakuba, w ołtarzu na prawej ręce obraz ś. Józefa, na lewej Najświętsza Panna Bolesna.

Chrzcielnica drewniana w biednym stanie z pokrywą drewnianą.

Żadna benedykcja Fontis nie odprawia się.

Pozytywka zupełnie zgniła i popsuta ze wszystkim.

Tabernakulum drewniane bez zamknięcia.

Gdy nabożeństwo  w tym kościele nie odprawuje się, a zatem żadnej renowacji  SS mi Sacramenti nie bywa.

Lampy żadnej nie masz.

Chorągwie i obrazy zbutwiałe i popsute.

Ławek 24, z tych niektóre dobre.

 

Zakrystia.

    Naczynia: monstrancja z kompozycji 1, kielichów srebrnych z paterami 2, trybularz mosiężny zły 1, łódka cynowa popsuta 1, krzyż cynowy 1, lichtarzy cynowych 8, lichtarzyków małych  4.

   Aparaty: kapów różnego koloru 3, ornatów  w różnych kolorach 11, z których wiele niezdatnych do użycia, komża dla księdza 1, komży grubych dla serwitorów 4, albów ordynaryjnych i popsutych 5, ciągnie się sprzęt zakrystii, humerałów  złych 6,ręczników bardzo złych 4,korporałów 4, obrusów bardzo ordynaryjnych i  w połowie popsutych 16, dzwonków małych 2.

    Dzwonnica drewniana osobna bez dachu i ścian tylko o czterech słupach, w której dzwonów trzy  wisi, w które niebezpieczno dzwonić, dla spróchniałych i kołyszących się słupów wraz z więzorkiem.

Sygnaturka na kościele w kopułce zupełnie popsutej.

 

 

 

Ludność parafii. Metryki. Akta cywilne.

Nazwa miejsc Dymy Mężczyzn Kobiet Dzieci
1.       Zgliczyno Kościelne 3 5 4 3
2.       Glinki 8 43 50 43
3.       Zgliczyno Pobodze 5 21 29 29
4.       Zgliczyno Witowe 7 33 43 35
5.       Zgliczyno Smolne 8 46 54 45
6.       Dzieczewo 5 21 27 26
7.       Gołuszyn 6 22 36 33
8.       Bielawy Gołuskie 4 11 16 11
9.       Sławęcin 12 61 88 76
10.   Staniszyn Zażyska 9 39 52 42
11.   Staniszyn Zwalewo 8 30 39 29
12.   Pełki 4 12 17 16
13.   Wieluń Zalesie 7 29 40 40
14.   Wilewo 4 10 18 13
15.   Drzazga 2 7 14 9
Razem 92 390 527 450

 

     Jest katolików mężczyzn 383, kobiet 518 – 901, akatolików mężczyzn nic, kobiet nic, Żyd ów mężczyzn 7, kobiet 9. Suma 918.

U spowiedzi ostatniej wielkanocnej było mężczyzn 228, kobiet  296, – 524.

Metryki chrztów, ślubów, pogrzebów są utrzymywane porządnie, zaczynają się w roku 1764.

W tym roku zeszłym 1816 narodziło się chłopców 37, dziewcząt 17, umarło dorosłych mężczyzn 8, niewiast 11, dzieci mężczyzn 4, niewiast 9.

Komentarz nie jest urzędnikiem cywilnym.

   Szkoła parafialna. Żadna szkoła nie egzystuje maja jednak zalecenia, aby swe dzieci  do urządzonej szkoły parafialnej radzanowskiej, ile ze najbliższej oddawali.

Duchowieństwo parafialne.

    Ta parafia dla zupełnego spustoszenia kościoła, zabudowań plebańskich, organistowych, szpitala. Od lat czterech tak jest opuszczoną od księży, iż onej żaden przyjąć nie chce i wzbrania się, a przeto Przenajświętszy  Konsystorz tej parafii rozkazał udawać się na zwykłe parafialne nabożeństwa i po administracje sakramentów śś do najprzyleglejszej parafii radzanowskiej.

 

Dochody probostwa.

    Grunta orne wynoszą włókę jedną i ćwierć magdeburskich, dzielą się na 6 pól. Siana po różnych miejscach nazbiera się fur parokonnych 8. Włościan zagrodników propinacji , młynów żadnych nie masz.”

 

 

Opis z kroniki ks. Józefa  Jagodzińskiego

 

,,Mówiąc o parafii radzanowskiej , nie można pominąć wsi Zgliczyna Pobodzego i parafii Zgliczyńskiej, która później weszła całkowicie w skład parafii radzanowskiej. Na trakcie między Radzanowem a Bieżuniem , w odległości 4 kilometrów od Radzanowa leży wieś Zgliczyn Pobodzy,  dawniej wieś parafialna. Na pół kilometra przed Zgliczynem Pobodzym , w stronę Radzanowa , wznoszą się trzy gospodarstwa, które to noszą nazwę Zgliczyna Kościelnego . Na tem miejscu, gdzie obecnie wznosi się krzyż drewniany , pochylony od starości , pamiętający jak mówią , czasy parafii Zgliczyńskiej, wznosił się drewniany , gontami kryty, od starości zapadnięty w ziemie , kościółek parafialny. Na początku XIX wieku już nie odprawiano nabożeństw , bo kościółek przedstawiał sobą obraz ruiny, jak protokoły dziekańskie wizytacyjne mówią ,, był zgorszeniem dla oka niewinnych. Dach nad prezbiterium się zapadł , okna powyrywane, brak pod każdym względem opieki” . Ostatnim proboszczem zgliczyńskim , jak mogłem wywnioskować z akt pozostałych był ks. Antoni Gutkowski. Kolektorem kościoła zgliczyńskiego był Paweł Bęski , dziedzic Glinek , oraz Kokoszyńscy , właściciele Zgliczyna Pobodzego. Gdy kościół potrzebował naprawy, albo kościół nowy trzeba było wznieść, właściciele majątków , wchodzących w skład parafii Zgliczyńskiej, zwracają się do Kurii Płockiej o przyłączenie ich do sąsiednich parafii, jak Ostaszewski , właściciel Bielaw Gołuskich , pragnie, aby go przyłączono do Bieżunia, bo tam jest kościół murowany , zatem nie będzie potrzeba go prędko budować ani remontować , To samo czyni Rościszewski, ówczesny dziedzic Sławęcina, jak też Pełk  wyraził życzenie aby przyłączyć go do Szreńska. Podania te pozostały bez skutku, cała parafia zgliczyńska została wcielona w granice parafii radzanowskiej. Dziwnym mi się tylko zdaje ta okoliczność , że aparaty kościelne i [….] starego zgliczyńskiego kościoła zostały zebrane i przewiezione do Gradzanowa. Jak akta wspominają parafianie zgliczyńscy z tej racji prowadzili długoletni proces z Gradzanowem ,, chcąc , aby i wszelkie rekwizyty kościelne również przeszły wraz z nimi do kościoła parafialnego w Radzanowie. Jakie były skutki tego procesu , tego zbadać nie mogłem . Obraz z wielkiego ołtarza przyobleczony w srebrna suknię , zabrał kolator kościoła, Paweł Bęski do Glinek. Potrzeba było wiele starań i zachodu ze strony proboszcza radzanowskiego , aby obraz Matki Boskiej Zgliczyńskiej , w opinii ogółu łaskami słynący, został przekazany kościołowi parafialnemu. Kościół zgliczyńska rozebrano, zdaje się , sprawa ta zajął się kolator i ludzie do dnia dzisiejszego opowiadają , że drzwi wielkie z kościoła są obecnie w kuźni dworskiej , a sygnaturka kościelna wzywa ludzi do pracy w folwarku. W opinii ogółu gałąź rodziny Bęskich, spotkała kara Boża , bo wcześnie […] z tego świata i rodzina ta skazana na wymarcie, ostatni bowiem przedstawiciele rodziny nie zostawili po sobie potomstwa.

Gdy przybyłem do Radzanowa, miejsce, gdzie wznosił się kościół i znajdował się cmentarz przykościelny, leżało nietknięte – można było dokładnie orientować się, gdzie stał kościół , gdzie znajdował się wielki ołtarz, obecnie właściciel Glinek , Jaroszewski sprzedając tę część  majątku wliczył również i cmentarz , wobec czego na dawnym cmentarzu obecnie rośną kartofle i wspaniałe żyto. Gdy głębiej sięgnąć pługiem, wyoruje się kości ludzkie. Żyją jeszcze ludzie, którzy pamiętają kościół zgliczyńska.”

 

Czworaki w Ratowie

Czworaki w Ratowie

Jednym z bardziej charakterystycznych architektonicznie i historycznie obiektów w Ratowie , poza klasztorem i pozostałościami dworu jest  budynek czworaków dworskich. Wielorodzinny obiekt wybudowany z czerwonej cegły wzdłuż drogi z Radzanowa do Szreńska.

Historia obiektu wiąże się z dobrami ratowskimi istniejącymi od średniowiecza.Właścicielami dóbr byli Radzanowscy,Narzymscy, Niszczyccy, Pomenaccy, gen . Niemojewski , a  na przełomie XIX i XX wieku rodzina Koniców .

I właśnie z nimi są  związane początki obiektu. Jeszcze przed I wojna światowa właścicielem Ratowa zostaje Henryk Konic , adwokat z Warszawy , działacz niepodległościowy , współtwórca Polskiego Kodeksu Prawa Handlowego. W dobie okupacji niemieckiej Królestwa Polskiego  za działalność niepodległościowy zatrzymany i osadzony w areszcie domowym , właśnie w Ratowie. Spotyka się tu z wieloma problemami , ponieważ okolica została zniszczona działaniami frontu ,który przeszedł na tych terenach  pomiędzy listopadem 1914 , a lipcem 1915 r.

Tadeusz  Kunic  ostatni właściciel Ratowa

Odzyskana niepodległości ukazuje zacofanie kraju, brak przemysłu i przeludnienie wsi. Dlatego zaszła potrzeba przeprowadzenia reformy rolnej  1919 i 1925 roku majątki ziemskie zaczęły być parcelowane . Zgodnie z prawem te powyżej 180 ha. Ratowo nie zostało objęte tym zarządzeniem . Po śmierci Henryka K0nica majątek był własnością jego spadkobierców , żony Henryki z Wolferów Konicowej i syna inż. Tadeusza Konica. W kraju zachodziły zmiany w gospodarce i w ustawodawczyni socjalnym , dlatego zaszła potrzeba zadbania również o warunki mieszkaniowe pracowników dworskich .

W 1936 roku rozpoczęto budowę czworaków. Pracy tej podjęli się murarze z Radzanowa Szmelfeningowie – Jan , Bernard, Albin. Obiekt powstał w ciągu jednego sezonu. Już jesienią zamieszkali pierwsi pracownicy dworscy. Zostali oni w ten sposób bardziej związani z majątkiem i zmniejszyła się rotacja pracowników. Nota bene kontrakt pracowniczy większości trwał jeden rok i do dnia 1 kwietnia zapadała decyzja kto zostaje na przyszły sezon.

Podczas wojny Ratowo staje się częścią Rejencji Ciechanowskiej i majątkiem zarządzają Niemcy. Czworaki są nadal zamieszkałe.

W Polsce Lubelskiej majątek został rozparcelowany, ziemia trafia do chłopów i kończy się w ten sposób okres ziemiański . Część z obdarowanych radzi sobie w tej nowej rzeczywistości . Czworaki znalazły się w zasobach majątku gminy Radzanów z siedziba w Ratowie do 1954 roku. Stały się mieszkaniami socjalnymi. Dopiero w III RP gmina sprzedała owe mieszkania .

Straż Pożarna Radzanów – historia

          Straż Pożarna –  Radzanów

 

W Kraju Przy wiślańskim , który był częścią Imperium Rosyjskiego Romanowów pierwsze towarzystwa ochotniczych straży ogniowych organizowane były na podstawie indywidualnych statutów zatwierdzanych przez ministra spraw wewnętrznych. Od 1887 r. straże ochotnicze powoływano do życia, opierając się na przepisach wprowadzonego przez władze zaborcze statutu  , znowelizowanego w lutym 1882 r. W grudniu 1898 r. zatwierdzono Ustawę o straży ogniowych w  byłym Królestwie Polskim, zgodnie z którą straże ochotnicze mogły być tworzone nie tylko w miastach, ale i w osadach. Na podstawie wymienionych przepisów straże ochotnicze były jednak pod ścisłym nadzorem  policyjno-administracyjnemu .

W okresie rewolucji 1905 r.  władze zaborcze wydały  ustawy o stowarzyszeniach i związkach. Na jej podstawie zorganizowano wiele nowych straży ochotniczych w osadach i we wsiach. Pod koniec 1907 r., po opanowaniu sytuacji rewolucyjnej na obszarze byłej Kongresówki, władze rosyjskie nie zezwalały już na organizowanie straży ogniowych na podstawie prawa o stowarzyszeniach i związkach. Od tego czasu aż do wybuchu I wojny światowej ochotnicze straże pożarne znowu były tworzone zgodnie z przepisami ustawy normalnej z 1898 r. Zgodnie z tymi przepisami w 1910 roku zawiązana została   Straż Pożarna w Radzanowie.  Organizując straże pożarne, myślano przede wszystkim o obronie przed pożarami, nękającymi polskie wsie i miasta, o które władze rosyjskie nie dbały. Niemniej ważnym zadaniem było skupienie w tych organizacjach ludzi o nastawieniu   patriotycznym, gotowych w odpowiedniej chwili do udziału  walce  o niepodległość. Żeby jednak utworzyć taką organizację, trzeba było pokonać wiele trudności legislacyjnych, później znaleźć fundusze na zakup strażnicy, sprzętu i umundurowania. Żadne przepisy tego nie ułatwiały, a gminy nie czuły się zobligowane do pomocy.   Ochotnicy musieli opierać swoje funkcjonowanie na ofiarności publicznej. Mimo tych trudności, garnęło się do nich wielu mieszkańców.

Straż Ogniowa Radzanów ok. 1914 roku.

 

Radzanów miał swoja specyfikę pod względem urbanistyczny, dlatego istotną sprawą stało się powołanie Straży Ogniowej. Średniowieczny układ zabudowy wokół centralnego placu , powodował przy typowym drewnianym budownictwie duże zagrożenie pożarowe. Gdy taki  zaistniał, płonęły całe kwartały zabudowy, ludzie tracili wiele z dorobku życia . Przykładem jest pożary 1886 oraz 1911 roku .

 

Strażacy ochotnicy również na tym nadwkrzańskim  obszarze spotykali się z innymi klęskami żywiołowymi . W szczególności chodzi tu o powodzie i podtopienia , a także obrony mostów na rzece Wkrze podczas wiosennych roztopów. Kra zagrażała ich konstrukcjom.

 

Henryk Kunic, adwokat, działacz niepodległościowy i społeczny właściciel Ratowa

      Kolejne zniszczenia,  a tym samym intensywna działalność stażaków wiąże się z I wojną światowa . W okolicach Radzanowa toczyły walki niemiecka armia pod dowództwem gen. Galwittza i I armia rosyjska . Miejscowość wskutek działań została poważnie zniszczona . Wiele udało się uratować dzięki zaangażowaniu strażaków. Po zajęciu terenów byłego Królestwa Polskiego przez Niemców , mimo okupacji kraju życie społeczne toczyło się dalej , a władze niemieckie w sprawach pożarnictwa i zabezpieczenia przeciwpożarowego nie czyniły przeszkód. Dlatego podczas odbudowy po zniszczeniach związanych z przejściem frontu postanowiono w 1915 roku wybudować i wyposażywszy remizę  dla strażaków. Przy wsparciu dziedzica z Ratowa – Henryka Konica pozyskano działkę od Icka Miączyna, obywatela Radzanowa, na której wybudowano remizę.

Strażnica służyła również jako miejsce działalności kulturalnej . Dochody z imprez takich jak zabawy taneczne szły na cele Ochrony Przeciwpożarowej , szczególnie zakupu sprzętu dla ratowników.

Po odzyskaniu niepodległości i wojnie z bolszewikami działalność została zintensyfikowana . Po 1920 roku wybudowany został garaż dla sprzętu gaśniczego . Jednostka dysponowała wtedy czterokołową sikawka na parę koni oraz ręcznymi sikawkami.

Orkiestra Straży Ogniowej w Radzanowie

 

W 1925 roku powstała pierwsza w Radzanowie orkiestra dęta strażacka składająca się z druhów z miejscowości i okolicznych wsi. Duży wpływ na życie kulturalne wnosił właściciel Zgliczyna Glinek Jaroszyński zasłużony członek OSP. Także duchowni opiekowali się rozwojem organizacji. Ważna rolę odegrał miejscowy wikary ks. Bronisław Tałaszkiewicz.

ks. Bronisław Tałaszkiewicz

Strażacy swoja muzyka uświetniali imprezy państwowe,  kościelne i okolicznościowe. Dzięki tej aktywności zyskiwali fundusze które umożliwiły zakup pierwszej w historii jednostki motopompy spalinowej , dzięki czemu mogli od 1936 roku z większa efektywnością walczyć z ogniem.

Radzanowscy strażacy w latach 30 – tych.

    Kolejnym wielkim sprawdzianem był wrzesień 1939 roku . Samoloty niemieckie zbombardowały miejscowość 3 września . Zginęło wielu mieszkańców Radzanowa i okolic , w szczególności na przedmościu , Radzanówku,  Górach czy Raciążskiej. Po wycofaniu się Wojska Polskiego spod Mławy Radzanów został zajęty przez Niemców i ich decyzja wcielony do Dystryktu Ciechanowskiego włączonego do Prus Wschodnich. Okupacyjna administracja przejęła kontrolę nad strażą pożarną , korzystała jednak z doświadczenia radzanowskich członków straży. Przekazała nawet do użytku lekką ciężarówkę Hanomag i  kolejna motopompę produkcji niemieckiej.

 

Rok 1945 okazał się w miarę łagodny dla miejscowości. Front przeszedł bardziej na północ od niej  i  życie w nowej rzeczywistości od początku było budowane. Straż ogniowa otrzymała z powojennego demobilu samochody dla właściwego funkcjonowania jednak te okazywały się zużyte , a części do nich po prostu brakowało , gdyż były to dość często samochody amerykańskie lub radzieckie.

W 1957 roku Radzanowska Straż Pożarna otrzymała z Powiatowej Komendy Straży Pożarnej wóz bojowy na podwoziu Stara 20 , było to jak na owe czasy przejście w nowoczesność . Motopompa i sikawki ręczne odeszły do lamusa. Po dziesięcioleciu użytkowania w 1964 roku samochód strażacki został przekazany strażakom ochotnikom z Wróblewa , a do Radzanowa przekazano kolejnego Stara 25 z mławskiej straży, który służył ochotnikom do 1999 roku.

Unowocześnienie sprzętu spowodowało ze stara remiza była niewystarczająca i już po otrzymaniu pierwszego samochodu zaistniała potrzeba budowy garaży . W 1957 roku wybudowano dwa garaże i cztery  pomieszczenia socjalne nad nimi . W 1975 roku dochodzi do podpisania porozumienia z władzami gminy i przy remizie strażackiej zostaje wzniesiony Gminny Ośrodek Kultury , dzięki czemu nastąpiła przebudowa i modernizacja strażnicy. Wkład w to wnieśli Prezes Witold Kolos, Bonifacy Bieniewicz i Antoni Witkowski.

Następnie wydarzeniem istotnym w historii Radzanowskiej straży było ufundowanie i przekazanie sztandaru , które odbyło się w 1979 roku podczas uroczystych Dni Strażaka na Rynku miejscowości.

Jednostka przez cały okres swojego funkcjonowania mogła liczyć na wsparcie swoich mieszkańców.

W 2010 roku obchodzono 100 lecie Ochotniczej Straży Pożarnej, dlatego nadal aktualne jest zawołanie ze sztandaru straży

,, Bogu na chwałę ludziom na potrzebę”

W 100 letniej historii kolejnymi Prezesami byli :

  1. Bielecki Antoni –
  2. Śliwczyński Franciszek –

 

3.Dworakowski Władysław –

 

  1. Zygmunt Jaroszewski – właściciel majątku Zgliczyn Glinki

  1. Borowski Witosław –

6.Grochowalski Franciszek –

  1. Turowski Jan –

8.Kolos Witold –

9.Witkowski Jan –

  1. Witkowski Antoni –

11.Mioduszewski Ireneusz –

Naczelnicy OSP  Radzanów

  1. Trojanowski Jacenty –
  2. Sierputowski Bolesław – sekretarz gminy
  3. Bartkowski Marian –

  1. Bieniewicz Bolesław –

 

  1. Furmanek Władysław –

6. Bieniewicz Bonifacy –

 

  1. Sieklucki Franciszek –

 

  1. Jurkiewicz Ryszard

  1. Bieniewicz Henryk

10 . Figurski Piotr –

  1. Bieniewicz Krzysztof –

 

Zasłużeni dla radzanowskiej Straży :

  1. Zakolski Adam –

  1. Kłodziński Bolesław –

  1. Jasiński Henryk –

  1. Kuciński Stefan –

 

  1. Kieczmer Wacław –

 

 

 

 

 

Zapomniane nazwy. Dawne miejscowości parafii  i gminy Radzanów 

Zapomniane nazwy. Dawne miejscowości parafii  i gminy Radzanów 



Mazowsze było jednym z bardziej zaludnionych regionów Polski już od czasów średniowiecza. W szczególności tereny Północnego Mazowsza , to kraina z licznymi osiedlami ludzkimi. Po ukształtowaniu się systemu feudalnego większość terenów należała do książąt mazowieckich, którzy swoje dobra przekazywali jako beneficja rycerstwu i kościołowi . Dlatego w strefie przygranicznej , najpierw z Prusami później z Państwem Zakonnym wzrastała liczba nadań dla rycerstwa, a następnie szlachty. W dobie rozwoju Korony  w skład której jako lenno wchodziło Księstwo Mazowieckie wzrasta  zagospodarowanie terenu. Wcześniejsze nieużytki zamienione zostały na pola uprawne, na których uprawiano zboża , główny surowiec eksportowy państwa Jagiellonów. Wzrasta więc ilość osiedli oraz ludzi .

Wojny szwedzkie i załamanie handlu zbożem w XVIII wieku powoduje zatrzymanie rozwoju tych struktur. Trwa to także po upadku Rzeczpospolitej. Dopiero II połowa XIX przynosi zmiany . Pojawiają się zaczątki przemysłu , a co za tym idzie także przemiany agrarne. Wieś jest przeludniona . Dlatego po uwłaszczeniu chłopów rozpoczyna się proces migracji i emigracji. Pierwszy proces to wyjazdy do rozwijających się miast , drugi i na Mazowszu bardzo widoczny to wyjazdy za ocean :USA, Brazylia, Argentyna. Dlatego zaczyna się także proces łączenia gospodarstw i majątków ziemskich. I tak zaczynają niektóre miejscowości wyludniać się , a słabsze demograficznie i gospodarczo zanikać. Nazwy ich zostają tylko w świadomości lokalnej jako określenie jakiegoś terenu. Czasem trudno je zlokalizować.

Na terenie parafii Radzanów także spotyka się to zjawisko. Wertując archiwalia natrafiałem na miejscowości, których już nie ma lub znajdują się tam pojedyncze zabudowania. I tak można wymienić następujące :

    1. Budy Brzeziny – część wsi Bojanowo,
    2. Wygoda – znajduje się za cmentarzem w Radzanowie na rozjeździe na Zgliczyn Witowy i Drzazgę
    3. Głodowo – okolice Stawiszyna
    4. Ludwinowo – okolice Kobylej Łaki,
    5. Pieńki – okolice Siciarza ,
    6. Kalasantowo – naprzeciwko wsi Luszewo , po prawej stronie drogi Radzanów Wróblewo
    7. Budy Ratowskie – okolice dawnego wysypiska śmieci w Radzanowie, znajdowało się tam osiedle ludzi zajmujących się przeważnie pracą w lesie
    8.  Zgliczyn Smólnia – znajdowała się pomiędzy Dzieczewem a Zgliczynem Witowym
    9. Agnieszkowo – Znajdowało się pomiędzy Bojanowem, a Dzieczewem
    10. Borki – miejsce nie ustalone,(Miejscowość Borki była w okolicy miejscowości Luszewo 😉 pomiędzy Luszewem,a Wróblewem / Tartak.
    11. Kazimierzowo – część Zgliczyna Glinki,
    12. Teklin – część Bębnowa,
    13. Zbrzyźnia – miejsce pomiędzy Radzanowem a Bębnowem
    14. Marianówko – miejsce nie ustalone,
    15. Grobelka – za Bieżanami w kierunku Bud Ratowskich
    16. Adolfowo – po zjechaniu z drogi Radzanów Bębnowo na Bojanowo, po prawej stronie
    17. Radzanówek ( Folwark) – jeszcze do II wojny światowej odzielna struktura na przedmieściach Radzanowa za Wkra
    18. Biele Radzanowskie –  osiedle leśne nad brzegiem Wkry po stronie Radzanówka w kierunku na Grobelkę
    19. Luszewska Karczma- miejsce nie ustalone

Czy wszystkie zostały wymienione ? Na pewno nie. Dlatego proszę o nadsyłanie nazw i wyjaśnień  dotyczących położenia.

Radzanów w dwudziestoleciu międzywojennym

Radzanów w dwudziestoleciu międzywojennym

Fotografia przedstawia mieszkanki Radzanowa. Zdjęcie wykonano na placu , gdzie dziś mieści się apteka. Zdjęcie z archiwum J. Lewandowskiego

 

Wykaz ludności Radzanowa za lata 1919 -1939  zapisany w aktach stanu cywilnego  przez księży proboszczów  wg profesji jakimi się zajmowali.

Przeglądając  archiwalia związane z historia Radzanowa i najbliższych okolic spotykałem nazwiska rodzin  , które do dnia dzisiejszego występują  na tym terenie. Dlatego zdecydowałem się przyjrzeć dokładnie ludność miejscowości w dwudziestoleciu międzywojennym.

Trzeba nadmienić , że Akta Zmarłych obejmują tylko  katolicka cześć społeczeństwa Radzanowa. Akta dotyczące społeczności judaistycznej wymagają kwerendy i wtedy można  uzyskać cały obraz społeczeństwa miejscowości znad Wkry.

Nazwiska i profesje pozyskane zostały Akt Zmarłych w parafii Radzanów za lata 1919 -1927 oraz 1927 -1941. Uwzględniając jednak tylko okres do początku września 1939 roku.Jeśli mogą państwo przesłać informacje lub zdjęcia zamieszczonych poniżej osób, byłoby pięknie.
Nazwisko Imię Profesja
Strupczewski ? Bednarz
Zembrzycki Stanisław Blacharz
Duklanowski Antoni Drobny kupiec
Dworakowski Władysław Drobny kupiec – Prezes OSP
Łączyński Paweł Drobny kupiec
Pawłowski Jan Drobny kupiec
Pawłowski Antoni Drobny kupiec
Zdunkiewicz Jan Felczer
Kawczyński Leon Fryzjer
Traczyk Aleksander Gajowy
Bagiński Teofil Handlowiec j
Nowicki Antoni Kominiarz
Nowicki Antoni Kominiarz
Falkowski Marian Kościelny
Fabrykiewicz Jan Kościelny R
Byliński Emil Kowal
Różycki Wacław Kowal
Gawliński Franciszek Krawiec
Żurawski Adam Krawiec
Chodubska Eufemia Kupcowa
Zdunkiewicz Jerzy Lekarz Toruń
Śniegocki Wacław Listonosz
Bieniewicz Józef Młynarz
Brykalski Stanisław Młynarz
Brykalski Bronisław Młynarz
Koch Feliks Młynarz
Lewandowski Bolesław Młynarz
Marcinkowski Konstanty Młynarz
Michalski Władysław Młynarz
Pruchniewski Feliks Młynarz
Więckiewicz Teodor Młynarz
Więckiewicz Piotr Młynarz
Więckiewicz Apolinary Młynarz
Zacholski Adam Młynarz
Zwierzchlewski Adam Młynarz
Więckiewicz Teodor Młynarz R
Koracki Aleksander Mularz
Szmelfenig Józef Mularz
Furmański Karol Murarz
Jankowski Franciszek Murarz
Lisek Jan Murarz
Miałkowski Antoni Murarz
Sadowski Bronisław Murarz
Szmelfenig Adam Murarz
Szmelfenig Jan Murarz
Pol Stanisław Nauczyciel
Wojciechowski Józef Nauczyciel
Zalewski Feliks Nauczyciel
Bral Władysław Nauczyciel T
Komór Jan Nauczyciel T
Brykalski Ignacy Organista
Lachowicz Zenon Piekarz
Pesta Antoni Piekarz
Pesta Józef Piekarz
Śliwczyński Antoni Piekarz
Żółtowski Jan Piekarz
Osiński Edmund Saturian Pisarz gminy
Majek Stanisław Plutonowy 79 pp Słonim
Bartkowiak Szczepan Policjant
Gniadek Aleksander Policjant
Józefowicz Józef Policjant
Zdunkiewicz Jan Propinator
Gawliński Feliks Przemysłowiec
Zdunkiewicz Jan Restaurator
Bejer Antoni Robotnik
Byller Józef Robotnik
Cesmajtys Stanisław Robotnik
Falkowski Marcin Robotnik
Gontarek Wawrzyniec Robotnik
Grzywiński Stanisław Robotnik
Karpiński Aleksander Robotnik
Kolos Hipolit Robotnik
Kolos Henryk Robotnik
Kubiński Stefan Robotnik
Laskowski Stanisław Robotnik
Nidzgorski Jan Robotnik
Radka Stefan Robotnik
Sobolewski Konstanty Robotnik
Staniszewski Szczepan Robotnik
Teczkowski Albin Robotnik
Wiński Tadeusz Robotnik
Aniszewski Jan Rolnik
Aniszewski Stanisław Rolnik
Antoszewski Czesław Rolnik
Bagiński Czesław Rolnik
Barszczewicz Tomasz Rolnik
Barszczewicz Jan Rolnik
Bartkowski Edmund Rolnik
Bartkowski Klemens Rolnik
Bartkowski Antoni Rolnik
Bartkowski Józef Rolnik
Bentkowski Wincenty Rolnik
Bielecki Antoni Rolnik  – Prezes OSP
Bojanowski Piotr Rolnik
Bojarski Piotr Rolnik
Cepkiewicz Stefan Rolnik
Chrzanowski Stanisław Rolnik
Chrzanowski Józef Rolnik
Ciecierski Szczepan Rolnik
Czarnecki Józef Rolnik
Dejnecki Stanisław Rolnik
Dejnowski Józef Rolnik
Druziński Adam Rolnik
Furmański Wacław Rolnik
Gadziński Jan Rolnik
Goszlarek Wawrzyniec Rolnik
Grabowski Piotr Rolnik
Grochowalski Piotr Rolnik
Gutkowski Tomasz Rolnik
Igielska Zofia Rolnik
Iwański Roman Rolnik
Jabłonowski Stanisław Rolnik
Jabłoński Antoni Rolnik
Jakubiak Franciszek Rolnik
Janiszewski Stanisław Rolnik
Jankowska Regina Rolnik
Jędrzejewska Józefa Rolnik
Kalman Franciszek Rolnik
Kaniewski Wincenty Rolnik
Karpińska Helena Rolnik
Kaszewski Hilary Rolnik
Keczmer Jan Rolnik
Kierski Franciszek Rolnik
Klimczyński Jakub Rolnik
Kostrzebski Stanisław Rolnik
Kuciński Piotr Rolnik
Kwiatkowska Michalina Rolnik
Kwiatkowski Franciszek Rolnik
Leśniewski Jan Rolnik
Lewandowski Jan Rolnik
Lewandowski Kazimierz Rolnik
Lossman Walenty Rolnik Szef POW
Lubański Teofil Rolnik
Lubański Teodor Rolnik
Lubański Onufry Rolnik
Łączyński Franciszek Rolnik
Łączyński Jan Rolnik
Łukasiak Stanisław Rolnik
Mackiewicz Feliks Rolnik
Manista Antoni Rolnik
Nasielski Jan Rolnik
Nowakowski Konstanty Rolnik
Oraczewski Józef Rolnik
Osmański Michał Rolnik
Ozimkowski Walenty Rolnik
Piątkowski Antoni Rolnik
Piotrowski Czesław Rolnik
Piotrowski Stanisław Rolnik
Piwoński Stefan Rolnik
Pomba Julian Rolnik
Radecki Andrzej Rolnik
Rochowicz Ignacy Rolnik
Rogalski Piotr Rolnik
Rogowski Piotr Rolnik
Różycki Zygmunt Rolnik
Ruchała Stefan Rolnik
Rybacki Sylwester Rolnik
Rychlicki Antoni Rolnik
Ryński Paweł Rolnik
Rytler Ernest Rolnik
Rytler Wilhelm Rolnik
Rzeczkowski Józef Rolnik
Sidwiński Julian Rolnik
Siemiątkowski Władysław Rolnik
Skoniecki Tymoteusz Rolnik
Skowyrski Stanisław Rolnik
Skrupczewski Stanisław Rolnik
Skubiszewski Władysław Rolnik
Skubiszewski Piotr Rolnik
Sobek Józef Rolnik
Sobiecki Stanisław Rolnik
Sobociński Wojciech Rolnik
Sobotka Józef Rolnik
Staniszewski Teofil Rolnik
Staniszewski Józef Rolnik
Stępkowski Józef Rolnik
Strzypczewski Stanisław Rolnik
Szałkowski Jan Rolnik
Szmelfenig Serafina Rolnik
Sztreja Franciszek Rolnik
Szymański Antoni Rolnik
Śliwczyński Jan Rolnik
Śliwczyński Antoni Rolnik
Śliwczyński Franciszek Rolnik – Prezes OSP
Śliwiński Konstanty Rolnik
Śliwiński Adam Rolnik
Śliwiński Ignacy Rolnik
Śliwiński Piotr Rolnik
Śniegocki Szymon Rolnik
Śniegocki Adam Rolnik
Trawczyński Bernard Rolnik
Trojanowski Jacenty Rolnik – Naczelnik OSP
Trojanowski Michał Rolnik
Turowski Mikołaj Rolnik
Tyburski Jan Rolnik
Tylka Zygmunt Rolnik
Wiński Jan Rolnik
Wiśniewski Stanisław Rolnik
Witkowski Jan Rolnik – Prezes OSP
Woźniak Adam Rolnik
Woźniak Franciszek Rolnik
Zdunkiewicz Julian Rolnik
Zdunkiewicz Władysław Rolnik
Żółtowski Józef Rolnik
Żółtowski Władysław Rolnik
Żółtowski Leon Rolnik
Adamczyk Grzegorz Rolnik R
Bagiński Czesław Rolnik R
Gutkowski Tomasz Rolnik R
Jackowski Antoni Rolnik R
Nowicki Antoni Rolnik R
Barszczewicz Tomasz Rybak
Jędrzejewski Stefan Rybak
Jędrzejewski Stanisław Rybak
Pesta Józef Rybak
Śliwiński Franciszek Rybak
Uznański Teodor Rymarz
Janiszewski Zygmunt Rzemieślnik
Bartkowski Marian Rzeźnik Naczelnik OSP
Cieszewski Jakub Rzeźnik
Olszewski Wacław Rzeźnik
Śliwiński Ludwik Rzeźnik
Turowski Jan Rzeźnik – Prezes OSP
Zieleniewski Bolesław Rzeźnik
Bagiński Aleksander Sekretarz Gminy
Sierputowski Bolesław Sekretarz Gminy – Naczelnik OSP
Jankowski Józef Stelmach
Komuński Rajmund Stelmach
Kozłowski Jan Stelmach
Margas Walenty Stelmach
Trawczyński Jan Stelmach
Ciecierski Tadeusz Stolarz
Jasiński Franciszek Stolarz
Jasiński Ludwik Stolarz
Jasiński Franciszek Stolarz
Pluthau Julian Stolarz
Retkowski Mieczysław Stolarz
Zaborowski Franciszek Stolarz
Skórzyński Jan Strycharz
Bartkowski Klemens Szewc
Bielecki Konstanty Szewc
Dobies Roman Szewc
Dzikowski Stanisław Szewc
Furmanek Władysław Szewc
Jankowski Klemens Szewc
Kolos Witold Szewc – Prezes OSP
Kowalski Stanisław Szewc
Kruciński Roman Szewc
Lewandowski Kazimierz Szewc
Pesta Antoni Szewc
Rajnik Edmund Szewc
Rutecki Ignacy Szewc
Siemiątkowski Władysław Szewc
Szymaniak Józef Szewc
Śliwiński Feliks Szewc
Śliwiński Piotr Szewc
Wiśniewski Józef Szewc
Milewicz Roman Tech bud
Kocięcki Józef Ubogi
Kłopociński Stefan Urzędnik
Panfil Władysława Wdowa po piekarzu
Dworakowski Władysław Wł domu
Sierputowski Bolesław Wł. domu
Trojanowski Jacek Wł. domu
Brykalski Stanisław Własne fundusze
Dworakowski Władysław Właściciel domu
Śliwiński Feliks Właściciel domu
Sobiesiak Antoni Woź. urz. pocz.
Kubiński Jan Woźny Gminy
Aniszewski Feliks Wyrobnik
Bilińska Zofia Wyrobnik
Biliński Jan Wyrobnik
Cywiński Franciszek Wyrobnik
Dejnecki Władysław Wyrobnik
Dudek Wojciech Wyrobnik
Falkowski Marian Wyrobnik
Górski Mateusz Wyrobnik
Grabusiński Stanisław Wyrobnik
Grochowalski Franciszek Wyrobnik
Jankowski Józef Wyrobnik
Jędrzejewski Jan Wyrobnik
Jędrzejewski Franciszek Wyrobnik
Jędrzejewski Marceli Wyrobnik
Jędrzejewski Stanisław Wyrobnik
Karpiński Franciszek Wyrobnik
Krajewski Franciszek Wyrobnik
Kurzyński Stanisław Wyrobnik
Łaboda Antoni Wyrobnik
Łączyński Paweł Wyrobnik
Maćkiewicz Feliks Wyrobnik
Małecki Karol Wyrobnik
Nowakowski Julian Wyrobnik
Ostrowski Franciszek Wyrobnik
Pesta Filip Wyrobnik
Piotrowski Józef Wyrobnik
Piwoński Jan Wyrobnik
Skowyrski Jan Wyrobnik
Skórzyński Jan Wyrobnik
Wasilewski Piotr Wyrobnik
Wieczorek Stefan Wyrobnik
Więckiewicz Julian Wyrobnik
Wojciechowski Władysław Wyrobnik
Woźnicki Wawrzyniec Wyrobnik
Zawadzki Leonard Wyrobnik
Ząbkiewicz Jan Wyrobnik
Zieliński Marcin Wyrobnik
Żłobecki Bronisław Wyrobnik
Skoniecki Piotr Zdun
Zalewski Józef Zegarmistrz

 

Bagiński Teofil ?
Bartkowiak Czesława ?
Bejer Mikołaj ?
Bojanowski Teofil ?
Chrzanowska Anna ?
Detnarski Franciszek ?
Ginter Konstancja ?
Jankowski Jan ?
Jaroszewski Roman ?
Jurkowski Władysław ?
Kalman Eleonora ?
Kierski Franciszek ?
Klepadło Marianna ?
Kowalska Ludwika ?
Kubiński Jan ?
Kwiatkowski Franciszek ?
Lewandowski Kazimierz ?
Lichocki Andrzej ?
Lubańska Marianna ?
Małecki Karol ?
Pauba Antonina ?
Piątek Antoni ?
Piątek Adam ?
Pruchniewski Kazimierz ?
Rybacki Piotr ?
Skórzyńska Michalina ?
Szymański Antoni ?
Śliwińska Pelagia ?
Trawczyński Wacław ?
Truszczyński Zygmunt ?
Wółkiewicz Marian ?
Wółkiewicz Władysław ?
Wółkiewicz Franciszek ?
Wółkiewicz Bronisława ?
Ząbkiewicz Władysław ?
Zembrzuska Tekla ?
Lenda Jan ? R
Wiśniewski Marian ? r

Mieszkańcy Ratowa w latach 1919-1939

Mieszkańcy Ratowa w latach 1919-1939 wg akt  parafii rzymsko – katolickiej Radzanów, odnotowani w Aktach Stanu Cywilnego przez proboszczów Jagodzińskiego i Zalewskiego w księgach za lata 1919 -1941 z uwzględnieniem okresu do września 1939 roku

W dwudziestoleciu międzywojennym Ratowo było typową rolniczą miejscowością Mazowsza, znajdującą się na szlakach komunikacyjnych wiodących do granicy z państwem niemieckim i korzystającym z położenia w strefie przygranicznej II RP. Drugim kierunkiem transportu towarów były rozwijające się miasta Mława, Płock, Warszawa, dokąd trafiały miejscowe  produkty rolne.

Dobra ratowskie należały do Henryka Konica  i jego spadkobierców . Przyciągały one pracowników na dłuższe i krótsze okresy, dlatego możemy powiedzieć o dość dużej rotacji w grupie wyrobników i służących. Inaczej sprawa się miała na drugim biegunie czyli w gospodarstwach indywidualnych o małej przeważnie powierzchni gruntowej gdzie rolnicy sami z rodzinami lub przy pomocy okresowej siły roboczej uprawiali swój areał.

Poza rolnictwem występują inne grupy zawodowe związane z obsługą majątku Koniców, jak również rzemieślnicy działający także w obrębie całej wsi .

Oddzielną grupę stanowiły od 1925 roku siostry zakonne z klasztoru, ale to już opowieść do innego artykułu.

Praca ta ukazuje oczywiście tylko niewielką część zagadnienia demograficznego, gdyż nie każdy mieszkaniec Ratowa  był odnotowany w tego typu materiale. Poniżej zamieszczone zostały nazwiska odczytane z akt parafii św. Rocha w Radzanowie :

Lp. Nazwisko Imię Profesja
1. Antosiak Jan Wyrobnik
2. Antoszewski Jan Służący
4. Antoszkiewicz Stanisław Kowal
5. Arciński Jan ?
6. Arent Stanisław Służący
7. Barcikowski Antoni Stelmach
8. Bonikowski Henryk Buchalter z Wawy
10. Burchalewski Walenty Wyrobnik
11. Chądzyński Adam Wyrobnik
12. Czarnecki Stefan Rolnik
13. Czarnecki Szczepan Rolnik
14. Dłużyńska Ludwika ?
15. Dwużnik Leon Służący
16. Dwużnik Władysław Wyrobnik
17. Fabrykiewicz Walenty Rolnik
18. Figura Jan Rolnik
19. Gawroński Józef Wyrobnik
20. Gołębiewski Antoni Służący
21. Gosik Władysław Rolnik
22. Jakubowski Tomasz Ekonom/ Karbowy
24. Jędrzejewski Jan Rolnik
25. Kawęcki Ludwik Służący
26. Klimek Antoni Wyrobnik
27. Kolos Józefa Wyrobnik
28. Korgul Władysław Służący
29. Kosiorek Stanisław Stolarz
30. Kosiorek Władysław Kowal
31. Kotrzeniak Franciszek Murarz
32. Kowalczyk Franciszek Wyrobnik
33. Kowalski Walenty Wyrobnik
34. Kowalski Ksawery Służący
35. Krajewski Franciszek Rolnik
36. Krogulski Władysław Rolnik
37. Krupa Władysław Służący
38. Krupiński Stefan Wyrobnik
40. Krupiński Jan Rolnik
41. Kubiński Józef Wyrobnik
42. Konic Henryk Dziedzic
43. Kwiatkowski Michał Wyrobnik
44. Lejman Jan Służący
45. Lewandowski Bolesław Młynarz
46. Lewandowski Stanisław ?
47. Lewandowski Józef Rolnik
48. Łaszczyński Ignacy Administrator dóbr ratowskich
49. Maliszewski Wincenty Służący
50. Michalski Jan Służący
51. Milewski Walenty ?
52. Mroczkowski Franciszek ?
53. Myśliński Antoni Rolnik
54. Najman Jan Służący
55. Ogiński Edward Ogrodnik
56. Olszewski Józef Rolnik
57. Olszewski Franciszek Rolnik
59. Pawski Franciszek Stelmach
60. Pniewski Tadeusz Rolnik
61. Popielski Michał Służący
62. Prusak Marianna Wyrobnica
63. Przeradzki Jan Służący
64 Redmer Aleksander Cieśla
65. Rochowska Tekla ?
66. Rojczyk Bolesław Robotnik
67. Rojczyk Józef Robotnik
68. Rutkowski Stanisław Służący
69. Rutkowski Józef Wyrobnik
70. Rychlicki Franciszek Rolnik
71. Sadowski Stanisław Służący
72. Sadowski Walenty Ekonom
74. Sieniawski Stanisław Rolnik
75. Siwakowska Marianna Rolnik
76. Skoryszewski Antoni Wyrobnik
77. Skowyrski Julian Rolnik
78. Skowyrski Antoni Rolnik
79. Sobiesiak Antoni Woźny Poczty Radzanowie
80. Sobolewska Marianna ?
81. Stępkowski Franciszek Rolnik
82. Sznajderowicz Andrzej ?
83. Trawczyński Teodor Organista
84. Trąbczyński Jan Rolnik
85. Trzciński Władysław Wyrobnik
86.. Więckiewicz Tadeusz Kowal
87. Wiśniewski Antoni Służący
88. Wiśniewski Władysław Wyrobnik
90. Zaborowski Antoni Służący
91. Zaborowski Wacław Nauczyciel
92. Zaborowski Antoni Rolnik
93. Zalewski Franciszek Wyrobnik
94. Zarzycki Ignacy ?
95. Zulewski Konstanty Wyrobnik
96. Żmijewski Antoni Służący