Od kilku lat w lesie na Krzyżówkach, pomiędzy Radzanowem a Wróblewem odbywają się przepiękne uroczystości upamiętniające walkę powstańców z oddziału Zygmunta Padlewskiego w dniu 21 marca 1863 roku. Msza Św., przemówienia przybyłych gości. Piękne wydarzenie.
Jednocześnie na cmentarzu parafialnym znajduje się grobowiec rodziny Majerów – właścicieli Pełk- w którym został pochowany Edmund Majer zmarły 1 sierpnia 1922 roku 80 letni weteran powstańczego zrywu 1863 roku.
Jak ustaliłem jednym z ostatnich żyjących potomków rodziny Majerów ( imię w trakcie ustalania)był weteran II wojny światowej, pilot RAF u , zmarły w latach 90 tych XX wieku w Bieżuniu. Dlatego mogiła na dzień dzisiejszy jest w bardzo złym stanie.
Kilka lat temu dzięki opisaniu historii Michała Przybojewskiego, właściciela Gołuszyna udało się dzięki jego potomkom odrestaurować pomnik. W tym przypadku ciężko jest liczyć na podobną sytuację.
W ramach wdzięczności za walkę o Niepodległość należałoby zorganizować zbiórkę i na odnowionym nagrobku w kolejną rocznicę walk pod Radzanowem odsłonić pamiątkową tablicę – Gloria Victis.
Idąc kolejny krok dale z ukazaniem kolejnych zdjęć szkolnych jakie pozyskałem , przedstawiam fotografię z 1960 roku . Dzięki pomocy Pana Jerzego Jędrzejewskiego – ucznia znajdującego się na zdjęciu- ustalić część personaliów. Tak więc :
Górny rząd od prawej:
Leszek Gawliński
Remigiusz Grabowski
Jerzy Jędrzejewski
? Foskata
?
Włodzimierz Chrzanowski
Albin Rogowski
Rząd środkowy od prawej:
?
Maryla Śliwczyńska
Ryszarda Dąbkowska
Teresa Sobiecka
Irena Pesta
Bogda Turowska
?
Dolny rząd od prawej:
Janina Dłużnik
?
?
?
Zofia Przybyszewska
Krystyna Grzywacz
Kazimiera Ambrochowicz
Jagoda Białecka
Podobnie jak we wcześniejszych przypadkach zwracam się z prośbą do Państwa o pomoc w ustaleniu imion i nazwisk pozostałych uczniów ze zdjęcia .
Po opublikowaniu zdjęcia na stronie oraz na Spotted Radzanów odezwało się kilka osób , które rozpoznał kogoś bliskiego uwiecznionego w 1956 roku. Dotarłem także do mieszkańców Radzanowa znajdujących się na zdjęciu. Większość imion i nazwisk została ustalona, a dalsze są na etapie potwierdzania. Tak więc na poniższym zdjęciu klasowym znajdują się:
Jagoda Białecka
Krystyna Nowicka
Krystyna Grzywacz
Maryla Bartkowska
Teresa Sobiecka
Kazimiera Ambrochowicz
Bogna Turowska
Ryszarda Dębkowska
Zofia Przybyszewska
Lilka Pesta
Teresa Nidzgorska
Janina Dwużnik
Remigiusz Grabowski
Włodzimierz Chrzanowski
Wanda Nowicka
Nauczycielka to Pani Barbara Pietrzak z domu Krystowiak
Dziś kolejne pozyskane szkolne zdjęcie z roku 1958. Podobnie jak we wcześniejszym przypadku zwracam się z prośbą do państwa o pomoc w ustaleniu imion i nazwisk uwiecznionych na zdjęciu uczniów Szkoły Podstawowej w Radzanowie.
Zdjęcia szkolne to szczególna pamiątka dla tych którzy zostali na nich uwiecznieni. Oglądając takowe w domowych albumach powracają wspomnienia ze szkolnych lat. Wspominamy koleżanki i kolegów jednak nie zawsze , szczególnie starsze osoby mogą sobie przypomnieć imiona i nazwiska sfotografowanych.
Tym razem udało się pozyskać zdjęcie klasy II ze Szkoły Podstawowej w Radzanowie z roku 1956.
Zwracam się do Państwa z prośbą o napisanie w komentarzu imion i nazwisk rozpoznanych osób. (Może ktoś rozpozna samego siebie.)
Ps. Trzeci od prawej w górnym rzędzie jest mój ojciec – Włodzimierz Chrzanowski
Opis szlaku kajakowego na rzece Wkrze jaki został opisany w przedwojennym wydaniu przewodnika krajoznawczego. Ciekawe spojrzenie tym razem od strony rzeki na naszą okolicę.
Antoni Heinrich(TONNY)
,, Szlaki wodne Polski” Warszawa 1935 rok, s.180 -186
Rz. WKRA (Działdówka) Szlak 1(22)(16)
„ Rz. WKRA wypływa z jez. Kownackiego koło w. Szkotowa na Mazurach Pruskich. W biegu górnym nosi nazwę rz. Szkotówki , niżej Działdówki i Wkry. Spławna od m. Działdowa.
Wzdłuż dawnej granicy Pomorza i Kongresówki regulowana. Głębokość w całym biegu dostateczna dla wszelkich typów wiosłowych łodzi sportowych. Spadek śr. 0,4%. W biegu górnym i środkowym , Az po Bieżany (110 km), brzegi niskie, łąkowo torfowe, podmokłe. Miejsca suchsze , wyższe spotyka się na odcinku Zieluń –Poniatowo. Od Bieżunia do Bieżan , rzeka dzieli się na liczne wąskie strugi o zawiłym biegu. O wyszukanie znośnego miejsca do obozowania trudno. Poniżej Bieżan brzegi suche wysokie, często pięknie zadrzewione (dąbrowy koło Dziektarzewa).Poniżej Jońca płyciej, liczne głazy w nurcie.
Warunki obozowania poza odcinkiem górnym dobre. Kwatery znośne po młynach( jest ich 21).Zakupy w miasteczkach.
Przeszkodę stanowią młyny (łatwe do obniesienia), pale i kołki po mostach oraz w dolnym biegu głazy.
Dojazdy kolejowe do Działdowa, Jońca , Pomiechówka, autobusowe również do : Żuromina, Bieżunia, Radzanowa, Glinojecka, Sochocina.
Etapy( 6 dni) : Działdowo-45km- Zieluń-38km- Bieżuń- 22 km- Radzanów – 35km – Glinojeck – 25 km – Malużyn – 26 km – Joniec- 35 km – Nowy Dwór(Narew).Szlak w biegu środkowym i dolnym bardzo urozmaicony i malowniczy.
Doskonały szlak powrotny z Pomorza do stolicy.
139km (do ujścia) Bieżuń , most drogowy młyn, obnieść . Autobus : do Mławy , Sierpca, Żuromina. Restauracja : Rochowicz. Zabytki: Kościół, rujny pałacu Zamojskich;
138 km – w. Kocewo
137 km – w. Myślin
136 km – w. Dąbrówki
135 km – w. Siedliska
131 km – w. Karolewo
130 km – w. Sokołowy Kąt
128 km – rz. Luty wpada do nurtu Wkry
126 km – w. Gołuszyn
124 km – w. Zgilczyn
122 km – – w. Pobodzy – Witowy
120 km – w. Drzazga, most drogowy
118 km – rz. Mławka wpada do Wkry, o 1 km kościół i klasztor do zwiedzania
117 km – m . Radzanów – Autobus do Mławy i Sierpca, Gospoda: właść..Tyk
115 km – most szosowy , betonowy
110 km – w. Bieżany , zwalony most (przenieść kajaki)
108 km – w. Trzciniec
105 km – w. Radzimowice
101 km – most
100 km – w. Rydzyń, most
98 – 97 km – Strzegowo, most szosowy, omnibus konny do Mławy, Raciąża. Restauracja: Matuszewski. Zabytki: drewniany kościół. Na rzece młyn…….”
ks. Julian Kaczyński – proboszcz gradzanowski (1832 -1909)
Budowniczy świątyni w Gradzanowie Kościelnym zmarł 27 grudnia 1909 roku po ciężkiej chorobie w Warszawie. Zgodnie z wolą zmarłego proboszcza i dzięki staraniom parafian , trumna z ciałem została przewieziona do Gradzanowa , gdzie 4 stycznia 1910 roku odbył się pogrzeb.
?
W nawiązaniu do tej ważnej dla parafian gradzanowskich rocznicy kilka artykułów z ówczesnej prasy dotyczących księdza proboszcza oraz parafii.
Kurier Warszawski 29 Grudnia 1909 r
,, Zgon Kapłana”
”Onegdaj zmarł w mieście naszem śp. ks. Juljan Kaczyński,proboszcz parafji Gradzanowo, w dekanacie sierpckim, diecezji płockiej. Zmarły kapelan urodził się w r. 1832 .Święcenia kapłańskie otrzymał w 1877 roku. Przez 32 lata pracy kapłańskiej zaskarbił sobie miłość szczególnie parafian Gradzanowa, gdzie przez kilku laty wspólnie z nimi odnowił kościół parafialny.
Nabożeństwo żałobne odbędzie się dziś o godz. 11 przed południem w kościele św. Karola Boromeusza przy ul. Chłodnej , poczem zwłoki zmarłego kapłana przewie żonę będą do Gradzanowa i tam w dniu 4 tego stycznia spoczną na miejscowym cmentarzu. ”
?
Gazeta Świąteczna 1882 r.
,, Ze wsi kościelnej Gradzanowa”
,,Czytałem w Gazecie Świątecznej listy z różnych stron kraju naszego, więc i ja postanowiłem opisać na prędce choć naszą parafję, a najprzód nasz kościółek – nie ręką od pióra, ale ręką od pługa , cepów i siekiery. Jeżeli co będzie nie dobrze, to proszę Pana Pisarza Gazety, ażeby poprawił.
Przed czterema laty koło naszego starego drewnianego kościółka, jaki jeszcze istnieje, pasła się rogacizna i nierogacizna. Teraz dzięki Panu Bogu, za staraniem naszego proboszcza, który jest u nas dopiero czwarty rok, mamy mur kamienny koło kościoła i bramy żelazne, nowy organ, a na tegoroczne święta Zmartwychwstania Pańskiego sprowadzono z Warszawy trzy feretrony i pięć chorągwi, lampierz bardzo piękny i nową chrzcielnicę, co bardzo przyozdobiło nasz ubogi kościółek. Bardzo jesteśmy radzi ,że do dobrego nakłania nasz szacowny ksiądz proboszcz, ale bo też pracuje i nie żałuje swoich trudów. Tylko to w naszej wsi nie dobrze i nie ładnie ,że karczma jest bliżej od kościoła niż plebania. Na ty zakończam ten list, bo może by było za wiele na raz i za dużo miejsca w Gazecie bym zajął.
Jan Kognisuk ”
Gazeta Świąteczna r.1 Tydzień 47
,, Ze wsi Gradzanowa pod Raciążem,
w stronach płockich piszą do nas: Mieliśmy tu odwiedziny biskupie, które nas pokrzepiły na duchu. Kościół mamy piękny, murowany, wykończony w roku 1901-ym, zbudowany w stylu przejściowym od ,, romańskiego” do ,, gotyku”. W kościele przechowuje się piękna, stara kapa. Patrząc na róże ręcznie na niej wyszyte, dopiero dotykiem można się przekonać, że nie są żywe. Na cmentarzu grzebalnym spoczywa 8-mu powstańców poległych w marcu 1863-ego roku na polach wsi Bębnowa. Mamy tu i straż ochotniczą z własną szopą do zgromadzeń, bractwo różańcowe, zgromadzenie trzeciego zakonu, słynny w okolicy chór imienia biskupa Nowowiejskiego, dwie szkoły powszechne, dwa sklepy, swoją pocztę, mleczarnię, spółkę maszynową, stowarzyszenie polskiej młodzieży żeńskiej z własną świetlicą i wypożyczalnią książek. W porze zimowej urządzamy wykłady dla gospodyń oraz naukę haftu i szycia. Martwi nas tylko niezgoda rządu z sejmem, obawa o ziemię pomorską i nędza rolnictwa.
F.W. Ronk.
Słowo 30 grudnia 1909 r.
,,Śp. ks. Juljan Kaczyński
zmarł w Warszawie w 77 – ym roku życia , a 36 – ym kapłaństwa. Przez 32 lata był proboszczem parafii Gradzanowo w dek. sierpeckim. djecezji płockiej. Dzięki jego zabiegom odnowiono kościół parafialny. Zwłoki kapłana, ukochanego wśród parafian, przewieziono do Gradzanowa.
Radzanów i okolica na łamach starej prasy 12. Sprawozdanie z sądu
Na łamach ROBOTNIKAnr 153 z 8 czerwca 1920 roku została opublikowana relacja dotycząca rozprawy sądowej pomiędzy dziedzicem z Ratowa, a młynarzem z Ratowa.
,, Ze stosunków okupacyjnych”
,, Było to latem 1918 roku w majątku Ratowo w Ciechanowskim.Znalazł się tu w swoim majątku jako przymusowo internowany przez Niemców adwokat Henryk Konic, któremu Niemcy pozwolili wrócić z wygnania. W majątku tym zamieszkał młynarz – sąsiad Teodor W.[ nazwisko w artykule] , któremu miejscowa administracja dóbr nie pozwoliła korzystać z pastwiska z tytułu jego przyjaznych stosunków z żandarmami niemieckimi. Stąd nienawiść młynarza do właściciela majątku obecnego prezesa naczelnej rady adwokackiej p. Konica,który pewnego poranka padł ofiarą napaści ze strony W. Napadł on na adw. K. z tyłu chwycił za gardło i zaczął dusić.
W. oddany został pod sąd za usiłowanie uduszenia lecz sąd okręgowy w Płocku zmienił kwalifikację czynu i skazał W. za zadanie cielesnego obrażenia na 3 miesiące więzienia.
Sprawa przeszła do sądu apelacyjnego gdzie rozprawie przewodniczył sędzia Jamont. Rzecznik poszkodowanego na posiedzeniu sądowym złożył oświadczenie, że adw. K. ulegając prośbom oskarżonego i jego rodzinie, daruję mu winę i prosi o niewykonywanie skazującego wyroku. Sąd przychylając się do tej prośby , sprawę umorzył”
Wybory 1930 roku do Sejmu i Senatu w gm. Ratowo pow. mławski
Ciekawy materiał dotyczący okręgów wyborczych i składów komisji nadzorujących wybory w poszczególnych gminach w tym ówczesnej gm. Ratowo. Na jej terenie pracowały dwie Komisje w Radzanowie i Józefowie.
Wybory do Sejmu III kadencji wyznaczono na dzień 16 listopada 1930 roku, a tydzień później 23 listopada do Senatu. Starosta mławski Włodzimierz Wyszkowski podpisał w Mławie w dniu 9 września 1930 roku i podał do publicznej wiadomości Ogłoszenie dotyczące okręgów wyborczych i wskazał lokalizację pracy Obwodowych Komisji .
Zgodnie z tym, na terenie gminy Ratowo, jak pisałem powyżej działały dwie:
Obwód 24 w os. Radzanów, gdzie głosować mieli mieszkańcy następujących miejscowości:
Lokal wyborczy i lokal urzędowania Komisji Obwodu 24 znajdował się w Urzędzie Gminy w Radzanowie.
Roman Sakowicz – Przewodniczący Okręgowej Komisji Wyborczej nr. 8 w Ciechanowie, podał także 11 września 1930 roku skład Komisji w Radzanowie. Zasiadali w niej:
Antosiak Jan – Przewodniczący
Gadziński Piotr – Zastępca Przewodniczącego
Borowski Jan – Członek Komisji
Łaszczyński Ignacy – j.w.
Bagiński Aleksander – j.w.
Lossman Walenty – j.w
Siemiątkowski Julian – Zastępca Członka Komisji
Drabczyński Adam – j.w.
Gotlieb Aron – j.w.
Śliwiński Adam – j.w.
Obwód 25 w Józefowie, gdzie głosować mieli mieszkańcy następujących miejscowości:
Adamowo, Bieżany, Breginie,Budy Wolińskie, Giełczyn, Goszczk, Gradzanowo Włościańskie, Gradzanowo Zbęskie – Okupniki, Józefowo, Maryśka, Maryśka Nowa, Staroguby wieś i folwark, Trzciniec, Wola Łaszewska wieś i folwark, Zieluminek wieś i folwark.
Lokal wyborczy w Józefowie i jednocześnie lokal urzędowania Komisji Obwodowej zlokalizowano w domu Franciszka Kwiatkowskiego. w składzie Komisji 25 znaleźli się:
