Polskie szkolnictwo w hołdzie narodowi amerykańskiemu cz. 2 – Ratowo 1926 rok

Polskie szkolnictwo w hołdzie narodowi amerykańskiemu cz.2 – Ratowo 1926 rok

Kontynuując  wyżej wspomniany cykl  w części drugiej przedstawiam Państwu –  Ratowo i wpisy dotyczące szkoły powszechnej jednoklasowej   tam funkcjonującej   w roku 1926.Kierownikiem szkoły podówczas była Michalina Czechowska, a opiekunem  szkoły mieszkaniec Ratowa –[Bronisław] Krogulski.

Poniżej  informacje ze źródła z 1926 roku :

Ratowo pow. Mławski .

Szkoła powszechna jednoklasowa

Opiekun [Bronisław]Krogulski

Kierownik [Michalina] Czechowska

Inspektor [Brak wpisu]

( Wpisy uczniów wg. kolejności wpisania)

  1. Czesława Krupińska
  2. Leokadja Prusak
  3. Irena Czechowska
  4. Zofia Jędrzejewska
  5. Leokadja Zaborowska
  6. Stefanja Gosik
  7. Konstanty Trepczyński
  8. Marjan Przeradski
  9. Mirosława Czechowska
  10. Czesław Dejnecki
  11. Stefan Trzciński
  12. Feliksa Rymer
  13. Stanisława Rogowska
  14. Czesława Zaborowska
  15. Emilja Olszewska
  16. Julja Milewska
  17. Władysław Gołębiewski
  18. Stanisława Żulewska
  19. Stefanja Napiórkowska
  20. Genowefa Gosik
  21. Czesława Gosik
  22. Bronisław Krogulski
  23. Stanisłw Brzezicki
  24. Stanisław Fabrykiewicz
  25. Franciszek Żulewski
  26. Stanisław Zalewski

Zwracam się do Czytelników – jeżeli możecie pomóżcie w opisaniu postaci.

W następnej części Szkoła w Luszewie

 

 

Co pisała dawna prasa o Radzanowie i okolicy cz.4

Sprzedaż majątku Radzanów w roku 1856. Zawiadomienie w dzienniku Czas z 28 marca 1856 r.

canvas45

      W marcu 1856 roku w dzienniku Czas wychodzącym w Krakowie ukazała się informacja o wystawieniu na licytację publiczną dóbr ziemskich Radzanów. Majątek powyższy składał się z miasteczka Radzanów z przyległymi wsiami Ratowo i Luszewo, z kolonii czynszowych Luszewo, Józefowo, Trzciniec , osad Kalasantowo, Brzeźna i Radzanówek oraz Biskupizny ?( spotykam się po raz pierwszy z tą nazwą). Łącznie obejmowały one 203 włóki. Pod względem prawnym należały do Rodziny Sadkowskich i miały zostać sprzedane w dniu 1 kwietnia 1856 r.

canvas44

Co pisała dawna prasa o Radzanowie i okolicy cz.2

Obrazki ze wsi

  Kurjer Warszawski. R.114, nr 72 (14 marca 1934) – wyd. wieczorne

    Poniższy tekst prasowy jest jednocześnie dowodem historii Naszej Miejscowości jaki i obrazem życia społecznego. O wydarzeniu dotyczącym samosądu mieliśmy już okazje pisać . Obszerną relację na ten temat w Kronice Parafii Radzanowa nad Wkrą pozostawiła nam potomnym ks. Józef Jagodziński. Publikowaliśmy także tekst dotyczący budowy mostu betonowego na Wkrze. Dlatego tak cenny relikt Naszej przeszłości publikuję i mam będzie to ciekawa lektura.

46

canvas

canvas1 link do tekstu o Budowie mostu –    http://ratowoklasztor.blog.pl/2015/02/02/985/

canvas3

canvas4canvas5

Co pisała dawna prasa o Radzanowie i okolicy. Nowy cykl

Co pisała dawna prasa  o Radzanowie i okolicy. Nowy cykl

W nowym cyklu pragnę ukazać Państwu co na łamach prasy pojawiało się w przeszłości na temat Naszego Radzanowa nad Wkrą i o najbliższej okolic. Tym razem powracam do spraw dotyczącej  walki o język polski w urzędach carskich w Guberni Płockiej na początku XX wieku w dobie odwilży w Rosji po wydarzeniach roku 1905.  Gazeta Polska z 22 stycznia 1906 roku w artykule  opisała również sytuację w gminie Ratowo i wymieniła z imienia i nazwiska osób represjonowanych. Dzięki temu fragmentowi możemy także prześledzić kto i jakie stanowiska zajmował w tym czasie na Naszym terenie. Postacie te w dalszych latach walki o Niepodległa Polskę odegrały znacząca aktywną rolę. Stały się tez wiodącymi postaciami w odrodzonej Rzeczpospolitej. Warto przywracać o nich pamięć.

canvas1

canvas

Wikariat w radzanowskiej parafii

Wikariat w radzanowskiej parafii

      W ostatnich dniach do mieszkańców  dotarła wiadomość o śmierci w dniu 9 października br. byłego wikariusza parafii Radzanów     , a obecnie proboszcza w parafii św. Anny w Sokołowie            ks. Marka Topolewskiego. W tej szczególnej chwili patrzymy w przededniu Wszystkich Św. postanowiłem wspomnieć tych , których Boży los skierował do pracy w miasteczku nad Wkrą . Tych , którzy zajmowali się katechizacja dzieci, tworzyli niejednokrotnie życie kulturalne i społeczne okolicy.

20150806_112920 

 Pełniący posługę wikariatu w parafii rezydowali w Radzanowie i Ratowie sprawując funkcję rektora tamtejszego kościoła , a od przybycia Sióstr Misjonarek św Rodziny w 1925r. funkcję kapelana .
           Pierwszym odnotowanym w archiwaliach jest  ks. Hilary Rakowski, który  został wikarym w Radzanowie w roku  1872.
            W 1875r. rozpoczął pracę w parafii ks. Andrzej Radzicki, urodzony w 1830r. i wyświęcony w 1860r.
            Kolejnym  pomocnikiem proboszcza od 1879r.  w parafii został  ks. Franciszek Choromański., urodzony w 1847r. i wyświęcony w 1872r.
Od roku
1884 nad Wkrą  rozpoczął pracę ks. Adam Koszutowski,urodzony w 1855r. a wyświęcony w 1877r.
Po nim do pracy w Radzanowie został skierowany ks. Jan Werner urodzony w 1859r. i wyświęcony w 1885r.
W 1888r. Wikariuszem w Radzanowie został mianowany ks. Piotr Pollecki. Urodził się w 1851r., a święcenia kapłańskie otrzymał w 1877r.
            W 1891r. Do pracy w parafii Radzanów skierowano dwóch wikariuszy . W Radzanowie wikariuszem był ks. Balaitis, który urodził się w 1869r. I został wyświęcony w 1891r. Do Ratowa został skierowany ks. Antoni Sękowski, urodzony w 1851r. i wyświęcony w 1874r.
W 1892r. W miejsce ks. Balaitisa został skierowany do pracy w Radzanowie ks. Antoni Rumiankowski, urodzony 1865r., a wyświęcony w 1889r.
W latach 1894-1895 obowiązki wikariusza pełnił ks. Celestyn Rogacki. Urodził się w 1870r., natomiast święcenia kapłańskie przyjął w 1893r.
W latach 1897-1900 wikariuszem w Radzanowie jest ks. Aleksander Ołdakowski, urodzony w 1867r. i wyświęcony w 1896r.
W latach 1900-1902 wikariuszem jest ks. Teodor Babich, urodzony w 1872r. i wyświęcony w 1895r.
Ks. Bolesław Baranowski pełnił obowiązki wikariusza w latach 1901-1903. Urodził się w 1869r., natomiast  święcenia kapłańskie otrzymał w 1892r.
 
Od 1903r. Do 1906r. Wikariuszem w Radzanowie był ks. Jan Zaremba, urodzony w 1873r.

i wyświęcony w 1895r.
W latach 1906-1907 wikariuszem parafii Radzanów był ks. Józef Górnicki, urodzony w 1879r. i wyświęcony w 1903r.
Ks. Władysław Deluga pełnił funkcję wikariusza w latach 1907-1909. Urodził się w 1873r., i został wyświęcony w 1895r.
Wikariuszem w latach 1909-1911 był ks. Stefan Bernatowicz, urodzony w 1873r. i wyświęcony w 1897r.
W latach 1911-1924 obowiązki obowiązki wikariusza parafii Radzanów pełnił ks. Stanisław Gutowski, urodzony w 1882r. Święcenia kapłańskie otrzymał w 1905r.
W latach 1925-1928 (4 lipca) wikariuszem parafii Radzanów był ks. Bronisław Tałaszkiewicz, urodzony w 1897r. i wyświęcony w 1925r.
Od 1925r. do 12 czerwca 1930r. był wikariuszem radzanowskim i kapelanem Zgromadzenia Sióstr Misjonarek św. Rodziny w Ratowie ks. Seweryn Kownacki. Urodził się w 1895r. a został wyświęcony w 1921r.
Od 12 czerwca 1930r. do 5 stycznia 1932r. był kapelanem sióstr ks. Józef Rojewski. Urodził się w 1884r. i został wyświęcony w 1906r. Kapelanię u sióstr otrzymał na własną prośbę po zwolnieniu się z obowiązków proboszcza parafii Zieluń.
W czasie od 1932r. do 26 VI 1933r. kapelanem sióstr był ks. Franciszek Rutkowski. Urodził się w 1883r. a święcenia kapłańskie przyjął w 1907r.

            W latach 1933-1935 (2 stycznia) wikariuszem parafii Radzanów był ks. Mieczysław Smoliński, urodzony w 1905r. i wyświęcony w 1933r.
            Od 2 stycznia 1935r. Do 1937r. wikariuszem był ks. Kazimierz Krajewski. Urodził się w 1909r., a święcenia kapłańskie otrzymał w 1934r.
            Od 1 września 1935r. do 1938r. obowiązki kapelana Sióstr Misjonarek i rektora kościoła w Ratowie pełnił ks. Stanisław Mystkowski, urodzony w 1879r. i wyświęcony w 1906r. Zmarł w Otwocku 27 lipca 1938r.
            Od 18 sierpnia 1937r. wikariuszem w Radzanowie był ks. Józef Orłowski. Urodził się 18 marca 1909r. w Wielgolasie – parafia Obryte. Święcenia kapłańskie otrzymał 16 czerwca 1937r. w Płocku.
            W 1938r. rozpoczął pracę w Radzanowie ks. Aleksander Praszyński urodzony w 1904r. a wyświęcony w 1936r.
            Ks. Karol Żurawski, kapelan archidiecezji wileńskiej był kapelanem sióstr od 1945r. do 6 września 1946r. Urodził się w 1903r., a został wyświęcony w 1933r.
            W latach 1951-1962 obowiązki kapelana sióstr w Ratowie pełnił ks. Józef Grabowski. Urodził się 10 marca1901r., wyświęcony 6 września 1925r., zmarł 14 lipca 1974r.
                W latach 1957-1962 wikariuszem w Radzanowie był ks. Henryk Mazurowski. Urodził się 19 sierpnia 1930r. i został wyświęcony 10 lutego 1957r.
                Od 1962r. do 1963r. Kapelanem w Ratowie był ks. Józef Czarnecki. Urodził się 22 maja 1923r. we wsi Gumino i został wyświęcony 12 października 1952r. w Płocku
W latach 1962-1964 wikariuszem w Radzanowie był ks. Tadeusz Sławiński, urodzony 16 listopada 1936r. w Kraszewie i wyświęcony 11 czerwca 1961r. w Płocku.

                Od 1964r. do 1966r. obowiązki wikariusza w parafii radzanowskiej pełnił ks. Jan Kadłubowski. Urodził się 26 maja 1935r. w Janowie i został wyświęcony 19 czerwca 1960r. W Płocku.
     
                Po ks. J. Czarneckim wikariuszami w Ratowie byli kolejno: ks. Eugeniusz Ogiński, urodzony w 1922r. i wyświęcony w 1951r., ks. Ludwik Bajgrowicz (pallotyn), ks. Marian Sikora, ks. Józef Rajter (salezjanin), ks. Tadeusz Lipowski, urodzony 1 stycznia 1934r. w Grabowie i wyświęcony 19 czerwca 1960r. w Płocku.
                W latach 1969-1971 wikariuszem w Ratowie był ks. Jan Szewczuk. Urodził się 11 lutego 1945r. w Grzybowie, a święcenia otrzymał w Wyszogrodzie.
                Od 1971r. do 1972r. kapelanem sióstr był ks. Kazimierz Michalski.

W 1972r. przez prawie dwa miesiące pracował w Ratowie ks. Kazimierz Bartosiewicz urodzony 18 września 1936r. w Rostkowie. Święcenia otrzymał 11 czerwca 1961r. w Płocku. Uległ jednak wypadkowi samochodowemu i wycofał się z pracy duszpasterskiej.
                Na jego miejsce przyszedł ks. mgr Henryk Lubański urodzony 1 stycznia 1939r. W Kliczynie Dużym i wyświęcony 14 czerwca 1964r. w Płocku.
                Po ks. Lubańskim w Ratowie pracował ks. Antoni Mamiński. Urodził się 5 marca 1937r. w Maminie, a święcenia kapłańskie przyjął 13 czerwca 1968r. w Różanie. Ks. Mamiński pracował w Ratowie do 1976r.
                W 1976r. stanowisko kapelana sióstr objął ks. Stanisław Drozd, urodzony 12 listopada 1944r. w Długosiodle i wyświęcony 18 czerwca 1972r. w Płocku.
                 Następnym kapelanem w Ratowie był ks. Józef Różański, który pracował tam do 1980r. Ks. Różański urodził się 26 lutego 1949r. w Grabówcu, natomiast święcenia otrzymał 12 czerwca 1977r. w Płocku.
                Od 1980r. do 1987r. wikariuszem radzanowskim i kapelanem sióstr był ks. Henryk Winter. Ks. Winter urodził się 14 czerwca 1940r. we wsi Mystkowice. Wyświęcony na kapłana został 13 czerwca 1965r. w Makowie Mazowieckim.
                Po ks. Winterze przez rok pracował w Ratowie ks. Stanisław Dziekan. Urodził się 23 października 1956r. a wyświęcony został 6 czerwca 1982r.
                Od 1988r. Wikariuszem rezydującym w Ratowie jest ks. Marian Łuniewski. Urodził się 8 września 1945r. natomiast święcenia kapłańskie otrzymał 14 czerwca 1970r.  

 


 Niniejszy tekst jest fragmentem pracy ks. Andrzeja Smolenia

,,PASTORALNE FUNKCJE PARAFII RADZANÓW NAD WKRĄ W LATACH 1795 – 1992″

napisanej pod kierunkiem ks.prof. M.M. Grzybowskiego

Kazimierz Feczko sierżant z I Brygady Legionów

Kazimierz Feczko sierżant z I Brygady Legionów

   Kazimierz Feczko urodzony w Przemyślu , student prawa na Uniwersytecie Jana Kazimierza we Lwowie, sierżant w I Brygadzie Pana Marszałka Piłsudskiego, referent starostwa w Sierpcu został zamordowany podczas działań wojennych w Majewie pow.rypiński  14 sierpnia 1920 roku przez bolszewików z oddziału Gaja . Ciało jego zostało sprowadzone do Radzanowa wraz ze zwłokami właściciela majątku Gołuszyn Michała Przybojewskiego-  również zamordowanego przez Sowietów. Zostali obydwaj pochowani w grobowcu rodzinnym Przybojewskich na parafialnym cmentarzu.

Radzanów. Grób rodziny Przybojewskich z Gołuszyna.

Powyższej wspominany grobowiec przed remontem dokonanym przez rodzinę Przybojewskich. Foto  dzięki Olsztyńskiej Stronie Rowerowej

wizyta

Grobowiec po remoncie. Spotkanie autora bloga z prawnukami Michała Przybojewskiego.

W ostatni weekend w rocznicę śmierci przodka ponownie rodzina Przybojewskich spotkała się nad grobem.Decyzją potomków właściciela Gołuszyna zamówiona została tablica upamiętniająca Kazimierza Feczko i w najbliższy czasie zostanie umieszczona i poświęcona.  Szczegóły co do dnia ceremonii podam późniejszym terminie.

Po przerwie

Po przerwie

  Pochłonięty praca zawodowa zaniedbałem moje obowiązki wobec Państwa, moich Czytelników. Czas powrócić dlatego do pisania i publikowania kolejnych historii o przeszłości Radzanowa i okolic. W najbliższym czasie pojawią się materiały dotyczące powojennej historii okolic jej mieszkańców i ich losów.

  Otrzymałem jakiś czas temu fotografie związane z Kierownikiem Szkoły Podstawowej Stanisławem Polem. Jedna z nich przedstawia grono pedagogów . Zwracam się do Państwa z prośba o pomoc dotyczącą osób uwiecznionych na zdjęciu.

 

skan011

Lektura warta przeczytania

Lektura warta przeczytania

 

W najnowszym Tygodniku ,, w Sieci” rn10 z dn.07.03.2016 r. rozmowa  z Prezesem Cedrob S.A. ,radzanowianinem – Andrzejem Goździkowskim. Polecam

wsieci_2016_03_07

Radzanów rozwój gospodarczy cz. II

 

Radzanów rozwój gospodarczy cz.II

IMG14055235118A

  W czasie II wojny światowej Radzanów ucierpiał szczególnie w pierwszej jej fazie. Bombardowania z 3 i 4 września zniszczyły część zabudowani , jak również byli zabici i ranni. Podczas samej okupacji społeczeństwo przymuszone kontrybucjami cierpiało biedę . W roku 1942 decyzja władz okupacyjnych mieszkańcy wyznania judaistycznego zostali zmuszeni do zamieszkania w mławskim getcie. Wielokulturowość Radzanowa skończyła się w tym momencie , jak również miało to znaczący wpływ na późniejsze życie gospodarcze.

  W styczniu 1945 roku przeszliśmy z jednej okupacji w drugą. W tym czasie zaszły zmiany graniczne i po likwidacji Prus Wschodnich  mieszkańcy Radzanowa najpierw udawali się na szaber opustoszałych poniemieckich miejscowości , a następnie zaczęli je zasiedlać. Jak pisał ks. Proboszcz Jagodziński w kronice parafii – miejscowość stała się centrum wymiany handlowej poniemieckim rzeczami .

  Likwidacji w tym okresie uległy także majątki ziemskie , które najpierw zawłaszczyli Niemcy , a następnie zostały rozparcelowane. Tu największym przykładem był majątek w Ratowie gdzie część zabudowań została zniszczona na przełomie 1944/45 .

  Powojenna sytuacja w rozdrobnionych gospodarstwach pozostawiała wiele do życzenia. Dlatego coraz większa liczba mieszkańców Radzanowa i okolic wybierała się na ,,ziemie odzyskane” zasiedlając je.

  Przełom lat 40 tych i 50 tych był więc okresem upadku gospodarczego. Zmiany dopiero zaczęły zachodzić w drugiej połowie lat 50 tych. Dwie inwestycje zaważyły na tym . Pierwsza to regulacja rzeki Wkry na odcinku Poniatowo – Bieżany . Druga to budowa Zakładu Utylizacyjnego ,, Bacutil” . Obydwie po latach okazały się klęska ekologiczna. Regulacja rzeki spowodowała utratę wielu walorów pierwotnych przyrody. Bardzo rybna rzeka stała się niemalże rynną i tak jak przez wiele lat zapewniała uzupełnienie jadłospisu zaczynała zmniejszać ilość ryb.

  Bacutil początkowo przy budowie dawał nadzieję . W końcu wybraliśmy rywalizację o niego z pobliskim Szreńskiem lecz kiedy już w 1957 roku zaczął przetwarzanie atmosfera stała się z lekka mówiąc gęsta . Ścieki wypuszczane bezpośrednio do rzeki powodowały degeneracje środowiska.

 Radzanów i okolica tkwiła w marazmie Gomułkowskiej Polski . W życiu gospodarczym zaistniał na krótko GS Radzanów , który z kolei po różnych perypetiach trafił pod zarząd do Szreńska .Działał młyn przy ul. Siemiątkowskiego . C.D.N

Radzanów. Rozwój gospodarczy miejscowości i okolicy cz.1

Radzanów. Rozwój gospodarczy miejscowości i okolicy cz.1

doc02768020150616080545_001 

      Istota cywilizacyjnego rozwoju człowieka jest są jego gospodarcze przemiany ,które wpływają na przemiany jego najbliższego otoczenia . W przypadku Radzanowa nad Wkra i najbliższych okolic dotyczy to rozwoju rolnictwa i rzemiosła . W początkowych fazach powstania i rozwoju osadniczego dominującymi zajęciami mieszkańców osady i okolicy była gospodarka rolna nastawiona na uprawę roli i hodowle bydła oraz koni. Teren jednak był bardzo trudny do rozwoju szczególnie gdy rzeka Wkra jesienią i wiosna tworzyła malownicze rozlewiska i bagna . Jednym ze sposobów w średniowieczu na Mazowszu była gospodarka żarowa czyli wypaleniskowa. Przy spisach ludności w aktach narodzin i zgonów pojawiają się kopiarze czyli osadnicy na takich wypaleniskiem pozyskanych ziemiach. Dużym uzupełnieniem było rybołówstwo. Wkra z licznymi odnogami dostarczała wielkiej ilości ryb słodkowodnych, które następnie suszone lub solone trafiały na lokalny rynek.

   Do czasów nowożytnych o słabym rozwoju decydowało położenie w strefie przygranicznej. Najpierw z pogańskimi Prusami , a następnie z Zakonem Krzyżackim. Ślady tego sąsiedztwa widzimy w archiwaliach dotyczących procesów Książąt Mazowieckich z Zakonem i literaturze – Spychów Jurandowy, Sienkiewicza ,który opisał zatargi właściciela z Zakonem .

  Sytuacja zmienia się pod wszelkim względem za panowania Zygmunta Starego. Po sekularyzacji Państwa Krzyżackiego , kiedy to strefa nadgraniczna znacznie się uspokoiła i stała się ważnym elementem w rozwoju gospodarczym .

Radzanów i okolica również się zmieniły . Wzrasta produkcja zboża, które nie tylko jest wysyłane w kierunku Gdańska ale także przetwarzane na miejscu. Pojawiają się tu nad Wkrą młyny wodne oraz wiatraki. W hodowli zmienia się profil i teraz zaczyna dominować na okolicznych pastwiskach owca. Pozyskiwane jej runo przetwarzano na miejscu i osada zaczęła słynąć z produkcji sukna , którego ilość jest tak wielka ,że mieszczanie otrzymują od króla Zygmunta Starego przywilej na produkcje i eksport materiału. Miał on od tej pory własna sygnaturę . Bogacił się więc mieszczanin i wygląd miejscowości zaczął się zmieniać . W tym czasie zapewne powstał znany nam z dzisiejszego wyglądu Rynek na którym odbywały się targi jedne z największych w okolicy .Koniunktura i bliskość ważnych szlaków handlowych podnosiła prestiż miejscowości i mnożyła inwestycje w okolicy powstawały dochodowe majątki szlacheckie. Samo miasto Radzanów było prywatne i swym właścicielom z handlu oraz rzemiosła przynosiło całkiem ładne sumy. Kataklizm nastąpił za panowania Wazów . Wojny szczególnie ze Szwecją podkopywały gospodarkę Rzeczypospolitej ,a więc i miasteczka nad Wkra także . Zniszczenia szczególnie dotkliwe dla Radzanowa poczynili Szwedzi podczas potopu. Symbolem stało się wysadzenie ,,Zamku” . Gospodarczo  sytuacja jaka po nim nastąpiła spowodowała upadek gospodarczy co także odzwierciedlone zostało w demografii. Nastąpił powrót do gospodarki samowystarczalnej z niewielkim tylko procentem wytworów przeznaczonych na handel.

 Podczas zaborów następowały tylko krótkookresowe fazy ożywienia gospodarczego. Pierwsza z nich to okres związany ze sprowadzeniem Żydów do Radzanowa przez ówczesna właścicielkę Dorotę Karczewska. Szczególnie dotyczyło to handlu . Ludność miejscowości i okolic nadal okresowo emigrowała w celach zarobkowych do Prus. Kolejna faza to okres zaboru pruskiego w latach 1793 -1806 kiedy to zostały zaprowadzone porządki pruskie. Wejście w system gospodarczy państwa tak silnie rozwiniętego spowodował poprawę odczuwalną dla tej części Mazowsza. Epoka napoleońska i czasy jakie po niej nastały nie były złotym okresem rozwoju . Częste epidemie związane z przemarszem wojski i nieurodzajem w rolnictwie spowodowały powrót do gospodarki samowystarczalnej. Kolejna zmiana nadeszła w II połowie XIX wieku , kiedy to światowa koniunktura i pieniądze nadsyłane od tych ,którzy wyruszyli na emigrację do USA i Brazylii rozruszały sytuacje . Ważna role odgrywać zacznie kolej  ze stacją w Mławie. Dodatkowo nie ukrywając faktu spora część dochodów stanowiły te z przemytu poprzez granicę. Przed wybuchem wojny światowej Radzanów został zdegradowany do osady , a kilka pożarów jakie wybuchły strawiły w znaczną części miejscowość . Jedynie majątek ziemski w Ratowie rozkwitał pod rządami Józefa Stanisława Konica, ówczesnego właściciela . Powstały zabudowania murowane, zakład produkujący cykorie, uregulowano Mławkę i zdrenowano podmokłe tereny,

     Kolejne zniszczenia dotyczą działań wojennych z przełomu lat 1914/5 gdzie linia frontu przechodziła przez okolicę . Np. Kalasantowo i Budy Ratowskie były najbardziej zniszczonymi miejscowościami w powiecie mławskim. Radzanów także ucierpiał . Po odzyskaniu niepodległości gospodarka nie rozwijała się w zadowalający sposób. Istniało kilka wiatraków , a i te kiedy wybudowano młyn mechaniczny przy dzisiejszej ul. Siemiątkowskiego zaczęły odchodzić do lamusa. Podstawą był handel i słabe rzemiosło. Tak dotrwał Radzanów do II wojny. C.D.N