MICHAŁ ZALEWSKI – PIERWSZY WÓJT GMINY RATOWO Z SIEDZIBĄ W RADZANOWIE

MICHAŁ ZALEWSKI – PIERWSZY WÓJT GMINY RATOWO Z SIEDZIBĄ W RADZANOWIE

    Według Konstytucji Księstwa Warszawskiego z 22 lipca 1807 roku, wprowadzono nowy podział administracyjny: departament, powiat, gmina. Gminy dzieliły się na miejskie i wiejskie. Gminą miejską zarządzał burmistrz, zaś wiejską – wójt. W 1837 roku zamiast departamentów wprowadzono gubernie. Radzanowska gmina miejska przetrwała do końca 1864 roku. W tymże czasie, podczas realizacji podziału administracyjnego Królestwa Polskiego, rozpoczętego jeszcze przed Powstaniem Styczniowym, zmieniono naszą gminę miejską, na gminę wiejską Ratowo z siedzibą w Radzanowie. Odwołano burmistrza i powołano wójta. Już na początku 1865 roku stanowisko wójta gminy Ratowo objął Michał Zalewski. Świadczy o tym fragment aktu ślubu (nr 11/1865) Antoniego Czepkiewicza, brata Zofii Czepkiewicz – mojej prababki), który odbył się w Radzanowie:

11. Radzanowo. Działo się w mieście Radzanowie dnia czternastego Lutego, tysiąc ośmset sześćdziesiątego piątego roku, o godzinie trzeciej po południu. Wiadomo czynimy że w przytomności świadków Damazego Uzdowskiego dziedzica Części z Wsi Bojanowa-Gwoździ lat czterdzieści, i Michała Zalewskiego wójta Gminy Ratowo lat czterdzieści sześć mającego, na dniu dzisiejszym zawarte zostało religijne małżeństwo …  

31 grudnia 1869 roku miasto Radzanów utraciło prawa miejskie („Kurier Warszawski” nr 32 z dnia 11 lutego 1870 r.) i stało się osadą. Gmina Ratowo z siedzibą w Radzanowie, poza krótkim okresem I wojny światowej, istniała do reformy administracyjnej w 1954 roku, kiedy to wprowadzono gminy.

Przytaczamy opis Ratowa i Gminy Ratowo, zamieszczony w Słowniku geograficznym Królestwa Polskiego … (1888, tom IX, str. 544).

ratowo 

Fot. 1. Hasło „Ratowo” w Słowniku geograficznym Królestwa Polskiego…, t. IX, s. 544 (podkr. – W.P.)

  Michał Zalewski (występuje także jako Zaleski) urodził się około 1819 roku w Mostowie, w rodzinie Franciszka Zalewskiego (zmarł w Trzcińcu w 1858 roku w wieku 70 lat) i Julianny z Koprowskich. Po 1830 roku rodzina Zalewskich przeniosła się do Trzcińca, gdzie nabyli gospodarstwo. Miał kilkoro rodzeństwa, m.in. starszego brata Franciszka, który po ojcu przejął gospodarkę. Michał Zalewski, mając lat 20, ożenił się z wdową po Michale Janiszewskim (syn Pawła i Jadwigi, zmarł 10 marca 1835 r. w wieku 43 lat), Teresą Janiszewską (z domu Synarską), lat 40, posiadającą połowę domu i grunty w Radzanowie. Został gospodarzem. W 1844 roku urodziła się małżonkom Zalewskim córka Ludwika Ewa. Już wtedy Michał utrzymywał bliskie kontakty z władani Magistratu radzanowskiego. Rodzicami chrzestnymi (kumami) na chrzcie córki zgodził się być Feliks Szwejbudzki, burmistrz i jego żona – Karolina. Sądząc po tym, był więc Michał Zalewski szanowanym obywatelem mimo, że umiał się tylko podpisać. W 1856 roku zmarła Teresa Zalewska i ożenił się powtórnie z Julianną Łydzińską, panną lat 21 z Radzanowa. Z tego małżeństwa urodził się czworo dzieci: Florentyna – 1858, Józefa -1860, Julia – 1865, Stanisław – 1872. W akcie urodzenia Julii, Michał Zalewski występuje jako wójt gminy Ratowo, ale w akcie urodzenia Stanisława – już jako gospodarz. Z Adres-kalendarza stanowisk oficjalnych Ministerstwa Spraw Wewnętrznych Guberni Płockiej na 1872 rok dowiadujemy się, że wójtem gminy Ratowo 27 kwietnia 1872 roku został niejaki Szczepański (nie znamy na razie imienia), zaś pisarzem – niejaki Dutkiewicz.

Zalewski_m_podpis 

Fot. 2. Facsimile podpisu Michała Zalewskiego na akcie urodzenia córki Julii (nr 62/1865, Parafia Radzanów)

Tak więc, Michał Zalewski był wójtem w Radzanowie w okresie 1865-1872. Zmarł 13 kwietnia 1891 roku w Radzanowie. W księdze metrykalnej radzanowskiej znajduje się jego akt zgonu.

Zalewski_Michal_zg 

Fot. 3. Akt zgonu Michała Zalewskiego (nr 121/1891, Parafia Radzanów)

W.P.

HISTORIA POCZTY W RADZANOWIE

HISTORIA POCZTY W RADZANOWIE

 

      Do wybuchu I wojny światowej w guberni płockiej było 21 stacji pocztowych. Najbliższą do Radzanowa była stacja pocztowa w Szreńsku. Ekspedytorem przez długie lata był Wacław Padarewski.

Poniżej prezentujemy stempel dzienny stacji pocztowej ШРЕНСКЪ ПЛОЦ. Г. Z literką „a”w Szreńsku:

ryc1

 

 

Stempel dzienny stacji pocztowej w Szreńsku z datą 14 maja 1909

 

    Stempel ten znajduje się na pocztówce wysłanej z Warszawy w dniu 24 maja 1909 roku (niestety, znaczek pocztowy został oderwany), potwierdzając nadejście przesyłki.. Ponieważ na pocztówce są dwie daty, a wiadomo, że w XX wieku różnica pomiędzy kalendarzem gregoriańskim i juliańskim wynosiła 12 dni, to stąd wynika, że pocztówka „szła” do Szreńska z Warszawy dwa dni. Ciekawa jest jej treść, którą polecamy do skomentowania Kolegom-Regionalistom ze Szreńska.

ryc2

 

 

Pocztówka z Warszawy do Pani Bułkiewicz z 1909 roku.

 

 Po wkroczeniu Niemców do Królestwa Polskiego (zabór rosyjski) zmieniony został podział terytorialny gmin w powiecie mławskim. Zlikwidowano gminę Ratowo. Radzanów znalazł się w gminie Mostowo, razem ze Szreńskiem. W Szreńsku zlikwidowano stację pocztową. Teraz najbliższa poczta znajdowała się w Mławie.

Przytaczamy fragment z „Księgi adresowej dla przemysłu, handlu i rolnictwa na rok 1916”, wydanej w Warszawie w 1915 r., dotyczący Szreńska.

 ryc3

 

Informacja dotycząca Szreńska po wkroczeniu Niemców w 1915 r.

 

Po zakończeniu wojny Polska powróciła na mapy Europy. W listopadzie 1918 roku rozpoczęto budowę nowego organizmu państwowego, w tym sieci pocztowej. Po pierwsze, podzielona została gmina Mostowo z powrotem na dwie, i ponownie Radzanów stał się siedzibą gminy Ratowo. W 1924 r. powstało Przedsiębiorstwo Państwowe POCZTA POLSKA. W oparciu o tę ustawę w Radzanowie został założony urząd pocztowy. Lokalizacja poczty znalazła się w domu przy ul. Mławskiej 6.

Scan1243Okupacja Niemiecka podczas I Wojny Światowej . W tle budynek ,w którym mieściła się poczta  . Mławska 6

Obecnie na tym miejscu znajduje się inny, murowany budynek, pochodzący z lat osiemdziesiątych. Poprzedni, sprzed rozbiórki, był drewniany, na dość wysokiej podmurówce, z wejściem od ulicy. Stał zaraz za remizą strażacką.  Był dość obszerny, mogły w nim mieszkać cztery rodziny. Jeśli się nie mylę, także na strychu znajdowały się dwa pokoje mieszkalne.

Poniżej zamieszczamy znaczek ze stemplem dziennym RADZANÓW N/WKRĄ -9. X. 33 z literką „a”

 ryc4

 

Znaczek pocztowy ze stemplem dziennym poczty w Radzanowie z dnia 9 października 1933 roku.

 ryc5

 ryc6

 

Datownik pocztowy z 2 października 1937 roku i widok przedwojennej skrzynki pocztowej.

 

Datowniki posiadały oprócz nazwy miejscowości i daty, także litery. Dzięki nim, można było identyfikować osobę, przyjmującą korespondencję. Panowała zasada, że pracownik posiadał pieczęć dzienną z początkową literą, a kierownik – dalsze litery. Dlatego też najczęściej spotyka się literę A. 

Trudno dzisiaj ustalić wszystkich zatrudnionych na poczcie. W swojej pamięci mam panią Juliannę Bagińską (druga żona Czesława Bagińskiego, mieszkających na Radzanówku), która była kierowniczką poczty po II wojnie światowej.

Na poczcie prowadzona była także agencja Pocztowej Kasy Oszczędności. Można było wpłacać i wypłacać pieniądze z książeczek oszczędnościowych. Mam taką książeczkę oszczędnościową mojego ojca, w której notowane były jego oszczędności.   

W czasie okupacji niemieckiej poczta, już nie „Polska”, ale „Deutsche Post” przeniesiona została do budynku w domu Śliwczyńskich (dom po Dąbkowskich, obecnie mieszka w nim Pani Wacława Ruchalska).

W 1945 r., po zakończeniu wojny zmieniła się lokalizacja Urzędu Pocztowego Radzanów n. Wkrą. Umieszczony został w istniejącym dotąd budynku murowanym obok synagogi, w byłym domu J. Aronowicza, krawca (zięcia Mydganga).

 ryc7

 

Urząd pocztowy w Radzanowie po 1945 r.

 

Przez wiele lat, aż do przejścia na emeryturę, J. Bagińska pracowała jako kierowniczka poczty. W latach siedemdziesiątych urząd pocztowy został przeniesiony po raz kolejny. Znalazł się prawie na peryferiach, to znaczy, w nowym domu Jana Żółtowskiego przy ul. Mławskiej 29.  

Ostatnia przeprowadzka odbyła się po rozbudowaniu Gminnego Ośrodka Kultury, gdzie znajduje się do chwili obecnej.

Opracował:

Waldemar Piotrowski