Tag: Kronika Parafii

Co pisała dawna prasa o Radzanowie i okolicy cz.2

Obrazki ze wsi –

  Kurjer Warszawski. R.114, nr 72 (14 marca 1934) – wyd. wieczorne

    Poniższy tekst prasowy jest jednocześnie dowodem historii Naszej Miejscowości jaki i obrazem życia społecznego. O wydarzeniu dotyczącym samosądu mieliśmy już okazje pisać . Obszerną relację na ten temat w Kronice Parafii Radzanowa nad Wkrą pozostawiła nam potomnym ks. Józef Jagodziński. Publikowaliśmy także tekst dotyczący budowy mostu betonowego na Wkrze. Dlatego tak cenny relikt Naszej przeszłości publikuję i mam będzie to ciekawa lektura.

46

canvas

canvas1 link do tekstu o Budowie mostu –    http://ratowoklasztor.blog.pl/2015/02/02/985/

canvas3

canvas4canvas5

Wikariat w radzanowskiej parafii

Wikariat w radzanowskiej parafii

      W ostatnich dniach do mieszkańców  dotarła wiadomość o śmierci w dniu 9 października br. byłego wikariusza parafii Radzanów     , a obecnie proboszcza w parafii św. Anny w Sokołowie            ks. Marka Topolewskiego. W tej szczególnej chwili patrzymy w przededniu Wszystkich Św. postanowiłem wspomnieć tych , których Boży los skierował do pracy w miasteczku nad Wkrą . Tych , którzy zajmowali się katechizacja dzieci, tworzyli niejednokrotnie życie kulturalne i społeczne okolicy.

20150806_112920 

 Pełniący posługę wikariatu w parafii rezydowali w Radzanowie i Ratowie sprawując funkcję rektora tamtejszego kościoła , a od przybycia Sióstr Misjonarek św Rodziny w 1925r. funkcję kapelana .
           Pierwszym odnotowanym w archiwaliach jest  ks. Hilary Rakowski, który  został wikarym w Radzanowie w roku  1872.
            W 1875r. rozpoczął pracę w parafii ks. Andrzej Radzicki, urodzony w 1830r. i wyświęcony w 1860r.
            Kolejnym  pomocnikiem proboszcza od 1879r.  w parafii został  ks. Franciszek Choromański., urodzony w 1847r. i wyświęcony w 1872r.
Od roku 1884 nad Wkrą  rozpoczął pracę ks. Adam Koszutowski,urodzony w 1855r. a wyświęcony w 1877r.
Po nim do pracy w Radzanowie został skierowany ks. Jan Werner urodzony w 1859r. i wyświęcony w 1885r.
W 1888r. Wikariuszem w Radzanowie został mianowany ks. Piotr Pollecki. Urodził się w 1851r., a święcenia kapłańskie otrzymał w 1877r.
            W 1891r. Do pracy w parafii Radzanów skierowano dwóch wikariuszy . W Radzanowie wikariuszem był ks. Balaitis, który urodził się w 1869r. I został wyświęcony w 1891r. Do Ratowa został skierowany ks. Antoni Sękowski, urodzony w 1851r. i wyświęcony w 1874r.
W 1892r. W miejsce ks. Balaitisa został skierowany do pracy w Radzanowie ks. Antoni Rumiankowski, urodzony 1865r., a wyświęcony w 1889r.
W latach 1894-1895 obowiązki wikariusza pełnił ks. Celestyn Rogacki. Urodził się w 1870r., natomiast święcenia kapłańskie przyjął w 1893r.
W latach 1897-1900 wikariuszem w Radzanowie jest ks. Aleksander Ołdakowski, urodzony w 1867r. i wyświęcony w 1896r.
W latach 1900-1902 wikariuszem jest ks. Teodor Babich, urodzony w 1872r. i wyświęcony w 1895r.
Ks. Bolesław Baranowski pełnił obowiązki wikariusza w latach 1901-1903. Urodził się w 1869r., natomiast  święcenia kapłańskie otrzymał w 1892r.
 Od 1903r. Do 1906r. Wikariuszem w Radzanowie był ks. Jan Zaremba, urodzony w 1873r.
i wyświęcony w 1895r.
W latach 1906-1907 wikariuszem parafii Radzanów był ks. Józef Górnicki, urodzony w 1879r. i wyświęcony w 1903r.
Ks. Władysław Deluga pełnił funkcję wikariusza w latach 1907-1909. Urodził się w 1873r., i został wyświęcony w 1895r.
Wikariuszem w latach 1909-1911 był ks. Stefan Bernatowicz, urodzony w 1873r. i wyświęcony w 1897r.
W latach 1911-1924 obowiązki obowiązki wikariusza parafii Radzanów pełnił ks. Stanisław Gutowski, urodzony w 1882r. Święcenia kapłańskie otrzymał w 1905r.
W latach 1925-1928 (4 lipca) wikariuszem parafii Radzanów był ks. Bronisław Tałaszkiewicz, urodzony w 1897r. i wyświęcony w 1925r.
Od 1925r. do 12 czerwca 1930r. był wikariuszem radzanowskim i kapelanem Zgromadzenia Sióstr Misjonarek św. Rodziny w Ratowie ks. Seweryn Kownacki. Urodził się w 1895r. a został wyświęcony w 1921r.
Od 12 czerwca 1930r. do 5 stycznia 1932r. był kapelanem sióstr ks. Józef Rojewski. Urodził się w 1884r. i został wyświęcony w 1906r. Kapelanię u sióstr otrzymał na własną prośbę po zwolnieniu się z obowiązków proboszcza parafii Zieluń.
W czasie od 1932r. do 26 VI 1933r. kapelanem sióstr był ks. Franciszek Rutkowski. Urodził się w 1883r. a święcenia kapłańskie przyjął w 1907r.
            W latach 1933-1935 (2 stycznia) wikariuszem parafii Radzanów był ks. Mieczysław Smoliński, urodzony w 1905r. i wyświęcony w 1933r.
            Od 2 stycznia 1935r. Do 1937r. wikariuszem był ks. Kazimierz Krajewski. Urodził się w 1909r., a święcenia kapłańskie otrzymał w 1934r.
            Od 1 września 1935r. do 1938r. obowiązki kapelana Sióstr Misjonarek i rektora kościoła w Ratowie pełnił ks. Stanisław Mystkowski, urodzony w 1879r. i wyświęcony w 1906r. Zmarł w Otwocku 27 lipca 1938r.
            Od 18 sierpnia 1937r. wikariuszem w Radzanowie był ks. Józef Orłowski. Urodził się 18 marca 1909r. w Wielgolasie – parafia Obryte. Święcenia kapłańskie otrzymał 16 czerwca 1937r. w Płocku.
            W 1938r. rozpoczął pracę w Radzanowie ks. Aleksander Praszyński urodzony w 1904r. a wyświęcony w 1936r.
            Ks. Karol Żurawski, kapelan archidiecezji wileńskiej był kapelanem sióstr od 1945r. do 6 września 1946r. Urodził się w 1903r., a został wyświęcony w 1933r.
            W latach 1951-1962 obowiązki kapelana sióstr w Ratowie pełnił ks. Józef Grabowski. Urodził się 10 marca1901r., wyświęcony 6 września 1925r., zmarł 14 lipca 1974r.
                W latach 1957-1962 wikariuszem w Radzanowie był ks. Henryk Mazurowski. Urodził się 19 sierpnia 1930r. i został wyświęcony 10 lutego 1957r.
                Od 1962r. do 1963r. Kapelanem w Ratowie był ks. Józef Czarnecki. Urodził się 22 maja 1923r. we wsi Gumino i został wyświęcony 12 października 1952r. w Płocku
W latach 1962-1964 wikariuszem w Radzanowie był ks. Tadeusz Sławiński, urodzony 16 listopada 1936r. w Kraszewie i wyświęcony 11 czerwca 1961r. w Płocku.
                Od 1964r. do 1966r. obowiązki wikariusza w parafii radzanowskiej pełnił ks. Jan Kadłubowski. Urodził się 26 maja 1935r. w Janowie i został wyświęcony 19 czerwca 1960r. W Płocku.
     
                Po ks. J. Czarneckim wikariuszami w Ratowie byli kolejno: ks. Eugeniusz Ogiński, urodzony w 1922r. i wyświęcony w 1951r., ks. Ludwik Bajgrowicz (pallotyn), ks. Marian Sikora, ks. Józef Rajter (salezjanin), ks. Tadeusz Lipowski, urodzony 1 stycznia 1934r. w Grabowie i wyświęcony 19 czerwca 1960r. w Płocku.
                W latach 1969-1971 wikariuszem w Ratowie był ks. Jan Szewczuk. Urodził się 11 lutego 1945r. w Grzybowie, a święcenia otrzymał w Wyszogrodzie.
                Od 1971r. do 1972r. kapelanem sióstr był ks. Kazimierz Michalski.

W 1972r. przez prawie dwa miesiące pracował w Ratowie ks. Kazimierz Bartosiewicz urodzony 18 września 1936r. w Rostkowie. Święcenia otrzymał 11 czerwca 1961r. w Płocku. Uległ jednak wypadkowi samochodowemu i wycofał się z pracy duszpasterskiej.
                Na jego miejsce przyszedł ks. mgr Henryk Lubański urodzony 1 stycznia 1939r. W Kliczynie Dużym i wyświęcony 14 czerwca 1964r. w Płocku.
                Po ks. Lubańskim w Ratowie pracował ks. Antoni Mamiński. Urodził się 5 marca 1937r. w Maminie, a święcenia kapłańskie przyjął 13 czerwca 1968r. w Różanie. Ks. Mamiński pracował w Ratowie do 1976r.
                W 1976r. stanowisko kapelana sióstr objął ks. Stanisław Drozd, urodzony 12 listopada 1944r. w Długosiodle i wyświęcony 18 czerwca 1972r. w Płocku.
                 Następnym kapelanem w Ratowie był ks. Józef Różański, który pracował tam do 1980r. Ks. Różański urodził się 26 lutego 1949r. w Grabówcu, natomiast święcenia otrzymał 12 czerwca 1977r. w Płocku.
                Od 1980r. do 1987r. wikariuszem radzanowskim i kapelanem sióstr był ks. Henryk Winter. Ks. Winter urodził się 14 czerwca 1940r. we wsi Mystkowice. Wyświęcony na kapłana został 13 czerwca 1965r. w Makowie Mazowieckim.
                Po ks. Winterze przez rok pracował w Ratowie ks. Stanisław Dziekan. Urodził się 23 października 1956r. a wyświęcony został 6 czerwca 1982r.
                Od 1988r. Wikariuszem rezydującym w Ratowie jest ks. Marian Łuniewski. Urodził się 8 września 1945r. natomiast święcenia kapłańskie otrzymał 14 czerwca 1970r.  

 

 Niniejszy tekst jest fragmentem pracy ks. Andrzeja Smolenia

,,PASTORALNE FUNKCJE PARAFII RADZANÓW NAD WKRĄ W LATACH 1795 – 1992″

napisanej pod kierunkiem ks.prof. M.M. Grzybowskiego

Ks. Karol Żurawski – kapelan Sióstr Misjonarek Św. Rodziny w Ratowie

Ks. Karol Żurawski – kapelan Sióstr Misjonarek Św. Rodziny

w Ratowie

cropped-Scan1358.jpgBrama Główna . Klasztor w Ratowie

Kolejne karty z przeszłości Sanktuarium św. Antoniego w Ratowie zostają zapisane.Tym razem krótko co prawda ale napiszę o ks. Karolu Żurawskim , którego wojenna zawierucha wypędziła z Kresów na Północne Mazowsze.

  Informacji w źródłach ratowskich o tym kapłanie było niewiele ale za to jak cenne. ksiądz Karol Żurawski pozostawił po krótkim pobycie w Ratowie wspaniałe dzieło .Jest to rękopis jaki stworzył pod tytułem Kronika kościoła i klasztoru pobernardyńskiego p.w. św. Antoniego z Padwy. Znajduje się on w posiadaniu Sióstr Misjonarek Św. Rodziny. Podczas pobytu w Ratowie w latach 1945- 1946 (może 1947) opisał on przeszłość i wygląd ratowskiego konwentu. Znaczącym elementem dzieła są rysunki jakimi zaopatrzył swoją kronikę , wykazujące talent do malarstwa i rysunku. Tu by można zakończyć jednak ciekawość poznawania historii spowodowała poszukiwania informacji o autorze.

 W samym dziele pisanym przecież w bardzo niebezpiecznych czasach ks. Żurawski napisał ,że przybył tu nad Wkrę do diecezji płockiej z Kresów II Rzeczpospolitej  z diecezji pińskiej. Kolejna informacja to ta ,że opuszcza kapelanię ratowskim klasztorze i wyjeżdża do powstającej diecezji wrocławskiej.

  Szukajcie, a znajdziecie . Udało się ustalić ,ze ks. Karol Żurawski ur. 1903 roku. Przed II Wojną Światową był proboszczem w parafii Kroszyn w województwie nowogródzkim , w powiecie baranowickim w gminie Stołowicze . Po wyjeździe z Ratowa w latach 1950- 55 był proboszczem w Tomaszowie Bolesławickim na Śląsku. W roku 1986 przebywał jako rezydent w Świętej Katarzynie koło Wrocławia. Tyle wiem ale dalej szukam i ma nadzieję ,ze niedługo będę mógł szerzej przedstawić wam postać kapelana z Kresów.

 

Radzanów. Rozwój gospodarczy miejscowości i okolicy cz.1

Radzanów. Rozwój gospodarczy miejscowości i okolicy cz.1

doc02768020150616080545_001 

      Istota cywilizacyjnego rozwoju człowieka jest są jego gospodarcze przemiany ,które wpływają na przemiany jego najbliższego otoczenia . W przypadku Radzanowa nad Wkra i najbliższych okolic dotyczy to rozwoju rolnictwa i rzemiosła . W początkowych fazach powstania i rozwoju osadniczego dominującymi zajęciami mieszkańców osady i okolicy była gospodarka rolna nastawiona na uprawę roli i hodowle bydła oraz koni. Teren jednak był bardzo trudny do rozwoju szczególnie gdy rzeka Wkra jesienią i wiosna tworzyła malownicze rozlewiska i bagna . Jednym ze sposobów w średniowieczu na Mazowszu była gospodarka żarowa czyli wypaleniskowa. Przy spisach ludności w aktach narodzin i zgonów pojawiają się kopiarze czyli osadnicy na takich wypaleniskiem pozyskanych ziemiach. Dużym uzupełnieniem było rybołówstwo. Wkra z licznymi odnogami dostarczała wielkiej ilości ryb słodkowodnych, które następnie suszone lub solone trafiały na lokalny rynek.

   Do czasów nowożytnych o słabym rozwoju decydowało położenie w strefie przygranicznej. Najpierw z pogańskimi Prusami , a następnie z Zakonem Krzyżackim. Ślady tego sąsiedztwa widzimy w archiwaliach dotyczących procesów Książąt Mazowieckich z Zakonem i literaturze – Spychów Jurandowy, Sienkiewicza ,który opisał zatargi właściciela z Zakonem .

  Sytuacja zmienia się pod wszelkim względem za panowania Zygmunta Starego. Po sekularyzacji Państwa Krzyżackiego , kiedy to strefa nadgraniczna znacznie się uspokoiła i stała się ważnym elementem w rozwoju gospodarczym .

Radzanów i okolica również się zmieniły . Wzrasta produkcja zboża, które nie tylko jest wysyłane w kierunku Gdańska ale także przetwarzane na miejscu. Pojawiają się tu nad Wkrą młyny wodne oraz wiatraki. W hodowli zmienia się profil i teraz zaczyna dominować na okolicznych pastwiskach owca. Pozyskiwane jej runo przetwarzano na miejscu i osada zaczęła słynąć z produkcji sukna , którego ilość jest tak wielka ,że mieszczanie otrzymują od króla Zygmunta Starego przywilej na produkcje i eksport materiału. Miał on od tej pory własna sygnaturę . Bogacił się więc mieszczanin i wygląd miejscowości zaczął się zmieniać . W tym czasie zapewne powstał znany nam z dzisiejszego wyglądu Rynek na którym odbywały się targi jedne z największych w okolicy .Koniunktura i bliskość ważnych szlaków handlowych podnosiła prestiż miejscowości i mnożyła inwestycje w okolicy powstawały dochodowe majątki szlacheckie. Samo miasto Radzanów było prywatne i swym właścicielom z handlu oraz rzemiosła przynosiło całkiem ładne sumy. Kataklizm nastąpił za panowania Wazów . Wojny szczególnie ze Szwecją podkopywały gospodarkę Rzeczypospolitej ,a więc i miasteczka nad Wkra także . Zniszczenia szczególnie dotkliwe dla Radzanowa poczynili Szwedzi podczas potopu. Symbolem stało się wysadzenie ,,Zamku” . Gospodarczo  sytuacja jaka po nim nastąpiła spowodowała upadek gospodarczy co także odzwierciedlone zostało w demografii. Nastąpił powrót do gospodarki samowystarczalnej z niewielkim tylko procentem wytworów przeznaczonych na handel.

 Podczas zaborów następowały tylko krótkookresowe fazy ożywienia gospodarczego. Pierwsza z nich to okres związany ze sprowadzeniem Żydów do Radzanowa przez ówczesna właścicielkę Dorotę Karczewska. Szczególnie dotyczyło to handlu . Ludność miejscowości i okolic nadal okresowo emigrowała w celach zarobkowych do Prus. Kolejna faza to okres zaboru pruskiego w latach 1793 -1806 kiedy to zostały zaprowadzone porządki pruskie. Wejście w system gospodarczy państwa tak silnie rozwiniętego spowodował poprawę odczuwalną dla tej części Mazowsza. Epoka napoleońska i czasy jakie po niej nastały nie były złotym okresem rozwoju . Częste epidemie związane z przemarszem wojski i nieurodzajem w rolnictwie spowodowały powrót do gospodarki samowystarczalnej. Kolejna zmiana nadeszła w II połowie XIX wieku , kiedy to światowa koniunktura i pieniądze nadsyłane od tych ,którzy wyruszyli na emigrację do USA i Brazylii rozruszały sytuacje . Ważna role odgrywać zacznie kolej  ze stacją w Mławie. Dodatkowo nie ukrywając faktu spora część dochodów stanowiły te z przemytu poprzez granicę. Przed wybuchem wojny światowej Radzanów został zdegradowany do osady , a kilka pożarów jakie wybuchły strawiły w znaczną części miejscowość . Jedynie majątek ziemski w Ratowie rozkwitał pod rządami Józefa Stanisława Konica, ówczesnego właściciela . Powstały zabudowania murowane, zakład produkujący cykorie, uregulowano Mławkę i zdrenowano podmokłe tereny,

     Kolejne zniszczenia dotyczą działań wojennych z przełomu lat 1914/5 gdzie linia frontu przechodziła przez okolicę . Np. Kalasantowo i Budy Ratowskie były najbardziej zniszczonymi miejscowościami w powiecie mławskim. Radzanów także ucierpiał . Po odzyskaniu niepodległości gospodarka nie rozwijała się w zadowalający sposób. Istniało kilka wiatraków , a i te kiedy wybudowano młyn mechaniczny przy dzisiejszej ul. Siemiątkowskiego zaczęły odchodzić do lamusa. Podstawą był handel i słabe rzemiosło. Tak dotrwał Radzanów do II wojny. C.D.N

Trzy Dzwony. Kronika parafii Radzanów

Trzy Dzwony. Kronika parafii Radzanów 

,,Uroczystość Zmartwychwstania Pańskiego 1931 r.

     Poświęcenie dzwonów. Dzwony zostały zrabowane przez zaborców w czasie okupacji . Pozostawiono jeden mały, zawieszony w nowo budującym się kościele w okienku frontowym. Myśl nabycia dzwonów nigdy nie opuszczała parafian. Mój poprzednik , ks. prob. Zalewski zarządził zbiórkę pieniężną i w naturze         ( mosiądz i miedź) wśród parafian radzanowskich. Jakie ogólne wyniki zbiórki nie wiem – zastałem w piwnicy kilka palet z miedzią i mosiądzem. W związku z wymurowaniem chóru , a co za tem idzie i za wzniesienie wieży nastręczyła się kwestia zakupu nowych dzwonów i umieszczenie takowych w wieży kościelnej. Komitet poparł mój projekt . Zwróciłem się do Stoczni Gdańskiej  i do Br. Felczyńskich w Kałuszu te bowiem tylko firmy otrzymały  […] P.K. W. Przeprowadziliśmy  dość długa i obszerna korespondencję ( świadczą o tem akta) aż na posiedzeniu Komitetu zapadła uchwała , aby dzwony sprowadzić od B-ci Felczyńskich z Kałusza. Przybył przedstawiciel firmy, umowa została zawarta. Za miedz i mosiądz otrzymałem od firmy 1000 zł , zebrano wśród parafian jednorazowo dobra rolnych ofiar 1300 zł, jak dużo jeszcze pozostało do uregulowania . Dzwony firma miała nadesłać za Wielkanoc, aby w dniu Zmartwychwstania Pańskiego  nowe dzwony obwieściły parafii tę radosna chwilę. Otrzymujemy wiadomość ,że dzwony przybyły na stację Mława. Zgłosiło się kilka wiosek , chcących dostąpić tego zaszczytu  , aby przywieść dzwony na miejsce – wybrałem Wróblewo, gdyż mieszkańcy tej wioski pierwsi się zgłosili. W piątek przed Palmowa Niedzielą wyruszyły furmanki po dzwony do Mławy, wieczorem przybyły do Wróblewa, tu zanocowano – następnego dnia wozy przybrane wieńcami i zielenią , konie przybrane w wstęgi, wyruszyły do Radzanowa. Ponieważ mostu między Radzanówkiem i Radzanowem  nie było, dzwony prowadzono przez Ratowo , Drzazgę, Wygodę. Ludzie procesjonalnie wyruszyli za cmentarz na powitanie tak dawno oczekiwanych dzwonów. Złożono takowe przed nowym kościołem , a cieśla p. Antoni Szuliński z Siekluk pod Płońskiem, zobowiązał się dzwony zawiesić na rusztowaniu, aby w dniu następnym mogła się odbyć uroczysta konsekracja. W zawieszenie i umocowane dzwony poczęto uderzać … Piękny, dźwięczny głos zharmonizowanych dzwonów rozchodził się daleko po parafii. Ludzie wybiegali z domów , nie wiedząc co się dzieje, a domyśliwszy się ,że to dzwony radzanowskie  dzwonią rzucali się z radości sobie w obcięcia, że doczekali tej radosnej chwili.. Następnego dnia ks. proboszcz ,, mido escisevipali” ,bo taka miał […], dokonał konsekracji dzwonów. Palmowa Niedziela … Ludu zebrało się wiele. Zastosowałem tu zwyczaj praktyczny  bardzo zapraszania rodziców chrzestnych dla konsekrowanych dzwonów – zaprosiłem – 160 par  z pośród parafian  a i z poza parafii , o ile wdziałem chętnych  – przymocowano do każdego dzwonu szarfę klikadziesiątmetrów  długości , za która rodzice chrzestni trzymali  w czasie obrzędu konsekracyjnego. Trzy olbrzymie ,,węże” ludzi trzymających za wstęgę , wypuściły się aż na Rynek….   Zbierano ofiary . w znakiem rodzice chrzestni muszą pamiętać o przyszłości swego chrześniaka , a na chrześniaku tym ciążą duże długi. W ciągu godziny zebrano 2700 złotych! Suma piękna, opłaciły się trudy  i zabiegi. Dzwony noszą imiona : Franciszek , bo kościół i parafia jest   pod wezwaniem św. Franciszka  –  napis na dzwonie tym : ,,W wojnie wszechświatowej zrabowany przez Niemców  zamilkłem – od roku 1931 w Odrodzonej Ojczyźnie  rozpoczynam głosić chwałę Najwyższego.  Następny dzwon nosi imię Józef, bo wszalkiem św. Józef  jest patronem Kościoła powszechnego, , patronem rodzin chrześcijańskich, patronem proboszcza , za którego dzwony zostały sprowadzone –  napis ,, św. Józefie Patronie Kościoła i Rodzin chrześcijańskich módl się za nami” . Trzeci wreszcie dzwon nosi imię Marja z napisem : ,, Anioł Pański zwiastował Pannie Maryji…” ma trzy razy w ciągu dnia wzywać do modlitwy na ,, Anioł Pański” z pośród hojnych ofiarodawców  na czoło wysuwają się pp. Siemiątkowscy z Szreńska 200 zł, pp. Żuchowscy z Glinek – Kazimierzowa 100 zł, inne ofiary mniejsze.

 

 

Dnia 29 marca 1931 roku z upoważnienia Jego Excelencji Ks. Arcybiskupa Syljeneńskiego Biskupa Płockiego Antoniego Juliana Nowowiejskiego , ks. Józef Jagodziński proboszcz parafii Radzanowskiej dokonał konsekracji trzech dzwonów wykonanych w firmie Braci Felczyńskich w Kałuszu.

Pierwszy dzwon wagi 500 kg nosi imię Franciszek , drugi wagi 380 kg imię Józef , trzeci 180 kg  imię Marja. Rodzicami chrzestnymi przy konsekracji wyżej wspomnianych dzwonów były następujące osoby:

Dzwon Franciszek

  1.  Zygmunt Radliński z Wróblewa
  2.   Marja Abczyńska z Sławęcina
  3.  Tadeusz Kozłowski Gołuszyn
  4.  Helena Radlińska z Wróblewa
  5. Witosław Borowski z Radzanowa
  6.  Jadwiga Abczyńska z Miączyna Małego
  7. Kazimierz Gałczyński z Zieluminka
  8.  Józefa Polowa z Radzanowa
  9. Lucjan Osiecki z Głodowa
  10.  Zofia Śliwczyńska  z Miłotk
  11. Wacław Rzeszotarski z Stawiszyna
  12. Walentyna Nowacka z Radzanowa
  13. Stanisław Pol z Radzanowa
  14.  Juliana Drabczyńska z Bębnowa
  15. Władysław Siemiątkowski z Szreńska
  16. Leokadia Siemiątkowska z Szreńska
  17. Feliks Śliwczyński  z Miłotk
  18.  Mieczysława Osiecka z Głodowa
  19.  Franciszek Karski z Bielaw Gołuskich
  20. Zofia Bańkówna z Radzimowic
  21. Wiktor Kurowski z Radzanowa
  22.  Feliksa Śliwińska z Radzanowa
  23. Ryszard Szymański z Radzanowa
  24. Helena Frankowska z Bielaw
  25. Jan Gierczuk z Dzieczewa
  26.  Leontyna Łuszpińska z Glinek
  27.  Antoni Drabczyński z Bębnowa
  28. Anastazja Drabczyńska z Bębnowa
  29.  Piotr Piotrowski z Luszewa
  30.  Helena Karska z Bielaw Gołuskich
  31. Wacław Zaborowski  z Ratowa
  32.  Anna Jaworska z Radzanowa
  33.  Henryk Byliński z Głodowa
  34.  Natalia Kapuścińska z Radzanowa
  35. Henryk Humiecki Trzcińca
  36.  Genowefa Borącka z Maryśki
  37.  Henryk Szawłowski z Wilewa
  38. Janina Siereniewska z Bieżan
  39.  Wacław Ronkiewicz z Bieżan
  40. Marjanna Ronkiewiczowa z Bieżan
  41. Mieczysław Rzeszotarski z Stawiszyna
  42. Genowefa Rzeszotarska z Stawiszyna
  43.  Nikodem Ronkiewicz z Bieżan
  44. Helena Szczepańska z Trzcińca
  45. Franciszek Płocharski z Bielaw Złotowskich
  46.  Joanna Płocharska z Bielaw Złotowskich
  47.  Szczepan Bartkowiak  z Radzanowa
  48.  Czesława Bartkowiak  z Radzanowa
  49.  Alfons Kłopociński z Radzanowa
  50.  Cecylia Brykalska z Radzanowa
  51.  Jan Rutecki z Zgliczyna Pobodzego
  52.  Marianna Wawrzyńczak z Zgliczyna Pobodzego
  53.  Telesfor Ronkiewicz z Bieżan
  54. Marjanna Rybicka z Bieżan
  55.  Antoni Traczyk z Józefowa
  56. Marjanna Traczykowa z Józefowa
  57.  Władysław Żuchowski z Drzazgi
  58. Serafina Pestowa z Bielaw Złotowski
  59. Feliks Siemiątkowski z Brzeźni
  60.  Stefanja Siemiątkowska z Brzeźni
  61. Wincenty Kalman z Glinek
  62.  Modesta Trąbczyńska z Glinek
  63.  Jan Borowski z Bojanowa
  64.  Józefa Borowska z Bojanowa
  65.  Piotr Skubiszewski z Radzanowa
  66.  Józefa Strupczewska z Radzanowa
  67.  Jan Lasocki z Kolonji Łaszewskiej
  68.  Katarzyna Lasocka z Kolonji Łaszewskiej
  69.  Władysław Szawłowski z Wilewa
  70.  Marjanna Gutkowska z Wilewa
  71.  Aleksander Bagiński z Radzanowa
  72.  Halina Bagińska z Radzanowa
  73.  Mieczysław Guzowski z Smólnia
  74.  Marjanna Ronkiewiczówna z Smólnia
  75. Julian Grabowski z Radzanowa
  76. Eleonora Brykalska z Radzanowa
  77.  Jan Sokalski z Wielunia
  78.  Bolesława Kocięcka z Wielunia
  79.  Władysław Gosik z Zgliczyn Witowy
  80.   Marjanna Dobiesowa z Zgliczyn Witowy
  81. Wincenty Sokolnicki z Wielunia
  82.  Marjanna Sokolnicka z Wielunia
  83.  Jan Gadziński z Bieżan
  84.  Anastazja Gadzińska z Bieżan
  85.  Józef Chądzyński z Pełk
  86.  Aniela Chądzyńska z Pełk
  87.  Leon Dobies z Zgliczyn Witowy
  88.  Stefanja Gosik z Zgliczyn Witowy
  89.  Antoni Chądzyński z Pełk
  90. Bolesława Chądzyńska z Pełk
  91.  Antoni Kalman z Glinek
  92.  Franciszka Orzechowska   z Glinek
  93. Józef Żółtowski z Pełk
  94. Marjanna Żółtowska z Pełk
  95.  Jan Robaczewski z Bielaw Złotowskich
  96. Katarzyna Robaczewska z Bielaw Złotowskich
  97. Józef Karpiński z Wielunia
  98.  Józefowa Karpińska z Wielunia
  99.  Teofil Koprowicz z Glinek
  100. Teofilowa Koprowiczowa z Glinek
  101.  Franciszek Kamowski z Łopacina
  102. Franciszka Dworakowska z Radzanowa
  103.  Bronisław Brykalski z Radzanowa
  104.  Genowefa Krucińska z Radzanowa
  105.  Jan Turowski z Radzanowa
  106. Genowefa Turowska z Radzanowa
  107.  Antoni Pawłowski z Radzanowa
  108.  Franciszek Kruciński z Radzanowa
  109. Michalina Kwiatkowska z Radzanowa
  110. Ignacy Rochowicz  z Radzanowa
  111. Stanisława Staniszewska z Radzanowa
  112. Czesław Bagiński z Radzanówka
  113. Juljanna Bagińska z Radzanówka
  114.  Adam Fabrykiewicz z Zgliczyna Pobodzego
  115.  Jadwiga Witkowska z Zgliczyna Pobodzego
  116. Józef Ziembicki z Glinek
  117. Czesława Orzechowska z Glinek
  118. Ludwik Jasiński z Radzanowa
  119.  Joanna Grabowska z Radzanowa
  120.  Bolesław Grankowski z Glinek
  121.  Czesława Grankowska z Glinek
  122.  Ferdynand Żuchowski z Glinek
  123. Natalia Kalmanowa z Glinek
  124. Władysław Nowicki z Trzcińca
  125. Ewa Nowicka z Trzcińca
  126. Teofil Orzechowski z Glinek
  127.  Zygmuntowa Sowińska z Glinek
  128.  Stanisław Sękowski z Bielaw Złotowskich
  129.  Stefanja Sękowska z Bielaw Złotowskich
  130. Franciszek Śliwczyński z Radzanowa
  131.  Józefa Kamowska z Łopacina
  132. Ignacy Dąbrowski z Trzcińca
  133.  Anna Dąbrowska z Trzcińca
  134. Feliks Śliwiński z Radzanowa
  135.  Joanna Albrechcińska z Radzanowa
  136.  Teofila Sztrejowa z Radzanowa
  137. Piotr Gadziński z Bieżan
  138.  Joanna Ronkiewicz z Bieżan
  139. Czesław Gutkowski z Radzanowa
  140. Michalina Śliwińska z Radzanowa
  141. Zygmunt Tytka z Radzanowa
  142. Franciszka Tytka z Radzanowa
  143.  Roman Kopaczewski z Radzanowa
  144. Zofia Sadowska z Radzanowa
  145. Franciszek Zalewski z Trzcińca
  146.  Zuzanna Zalewska z Trzcińca
  147. Wacław Sztybor z Bielaw Złotowskich
  148. Wacławowa Sztyborowa z Bielaw Złotowskich
  149.  Konstanty Jankowski z Radzanowa
  150.  Janina Jankowska z Radzanowa
  151. Franciszek Rejchel z Zgliczyna Pobodzego
  152. Irena Dąbrowska z Trzcińca
  153. Franciszek Piwoński z Radzanowa
  154. Walerja Sidwińska z Radzanowa
  155.  Franciszek Rybacki z Radzanowa
  156. Wanda Trojanowska z Radzanowa
  157.  Bernard Szmelfenig z Radzanowa
  158. Marjanna Strupczewska z Radzanowa.

 

Dzwon Józef

 

  1. Prezes Franciszek Bartkowski z Radzanowa
  2.  Anna Antosiakowa z Luszewa
  3.  Ryszard Wieluński z Wielunia
  4. Marjanna Kurowska z Radzanowa
  5. Jan Antosiak z Luszewa
  6.  Marjanna Bartkowska z Radzanowa
  7. Adam Śliwiński z Radzanowa
  8.  Magdalena Kłopociska z Radzanowa
  9. Ludwik Śliwiński z Radzanowa
  10.  Teofila Płocharska z Zgliczyn Witowy
  11.  Bronisław Płocharski z Zgliczyn Witowy
  12. Julja Śliwińska z Radzanowa
  13.  Franciszek  Kwiatkowski z Józefowa
  14.  Michalina Kwiatkowska z Józefowa
  15.  Władysław Kieczmer z Bielaw Złotowskich
  16. Regina Kieczmerowa z Bielaw Złotowskich
  17.  Andrzej Dymek z Dzieczewa
  18. Tekla Kumińska z Luszewa
  19. Władysław Żółtowski z Radzanowa
  20.  Stanisława Żółtowska z Radzanowa
  21.  Piotr Skoniecki z Radzanowa
  22.  Stefania Śliwińska z Radzanowa
  23. Leopold Orzechowski z Glinek
  24.  Stanisława Ziembicka z Glinek
  25. Mikołaj Murawski z Siciarza
  26.  Franciszka Murawska z Siciarza
  27.   Józef Piotrowski z Wróblewa
  28.  Józefa Błażyńska z Wróblewa
  29.  Aleksander Margas z Józefowa
  30.  Stefanja Strzelecka z Zgliczyn Witowy
  31.  Mieczysław Bońkowski z Zgliczyn Witowy
  32. Janina Margasowa z Józefowa
  33. Władysław Olesiak z Wilewa
  34. Leokadja Olesiak z Wilewa
  35.  Teofil Rybicki z Bieżan
  36.  Helena Ronkiewiczowa z Bieżan
  37. Edmund Witkowski z Zgliczyn Pobodzy
  38.  Feliksa Rutecka z Zgliczyn Pobodzy
  39.  Józef Strupczewski z Radzanowa
  40. Genowefa Skubiszewska z Radzanowa
  41.  Julian Skowyrski z Ratowa
  42. Helena Skowyrska z Ratowa
  43.  Czesław Kocięcki z Wielunia
  44.  Olimpja Sokalska z Wielunia
  45.  Stefan Robaczewski z Bielaw Złotowskich
  46.  Stanisława Robaczewska z Bielaw Złotowskich
  47.  Stanisław Kumiński z Luszewa
  48. Helena Kumińska z Luszewa
  49. Stanisław Markiewicz z Bielaw Gołuskich
  50. Anna [ Marjanna] Markowska z Bielaw gołuskich
  51.  Antoni Manista z Stawiszyna
  52. Jadwiga Manistowa z Stawiszyna
  53. Antoni Sztybór z Bielaw Złotowskich
  54.  Władysława Sztybór z bielaw Złotowskich
  55. Walenty Pydyn z Sławęcina
  56. Władysława Pydynowa z Sławęcina
  57. Stanisław Strupczewski z Radzanowa
  58.  Szczepanowa Rutkowska z Gradzanowa Zbęskiego
  59.  Józef Śliwiński z Radzanowa
  60.  Józefa Skoniecka z Radzanowa
  61. Szymon Śniegocki z Radzanowa
  62. Kazimiera Śniegocka z Radzanowa
  63.  Jan Witkowski z Radzanowa
  64. Juljanna Witkowska z Radzanowa
  65. Szczepan Rutkowski z Gradzanowa Zbęskiego
  66. Antonina Reńska z Radzanowa
  67.  Helena Strupczewska z Radzanowa
  68. Władysław Ronkiewicz z Smólnia
  69. Stefanja Guzowska z Smólnia
  70. Władysław Przywitowski z Sławęcina
  71.  Kazimiera Śliwczyńska z Radzanowa
  72.  Stanisław Stachowicz z Bielaw Złotowskich
  73. Czesława Stachowicz z Bielaw Złotowskich
  74.  Antoni Dudziński z Radzanowa
  75. Helena Dudzińska z Radzanowa
  76.  Zygmunt Sowiński z Glinek
  77. Kazimiera Wyrzykowska z Glinek
  78.  Franciszek Jakubiak  z Radzanowa
  79. Tekla Sztrejowa z Radzanowa
  80. Bronisław Sadowski  z Radzanowa
  81.  Zofia Kopaczowa  z Radzanowa
  82. Władysław Trzciński z Ratowa
  83.  Marjanna Grabowska z Radzanowa
  84. Jan Szczepański z Trzcińca
  85.  Marjanna Polczyńska z Zgliczyn  Pobodzy
  86.  Franciszek Czyżewski z Brzyźnia
  87.  Józefa Łubińska z Zgliczyn Witowy
  88.  Franciszek Albrechciński z Radzanowa
  89.  Regina Janowska z Radzanowa
  90.  Piotr Traczyk z Józefowa
  91.  Helena Delanowska z Józefowa
  92.  Kazimierz Kosiorek z Józefowa
  93. Helena Barcikowska z Józefowa
  94.  Antoni Śliwczyński z Radzanowa
  95. Feliksa Śliwczyńska z Radzanowa
  96. Teodor Uznański z Radzanowa
  97. Zofia Lachowiczowi z Radzanowa
  98.  Franciszek Chodubski z Wielunia Pełk
  99.  Aniela Żółtowska z Pełk
  100. Wacław Rychcik z Luszewo
  101.  Pelagja Rychcikowa z Luszewa
  102. Antoni Śliwczyński z Radzanowa
  103. Józefa Kołodziejska z Radzanowa
  104. Feliks Mroczkowski z Dzieczewa
  105.  Aniela Woźniakowi Siciarz
  106. Władysław Rogowski z Bębnowa
  107. Władysławowa Rogowska z Bębnowa
  108. Klemens Bartkowski z Radzanowa
  109. Janina Bartkowska z Radzanowa
  110.  Aleksander Woźniak z Siciarza
  111.  Józefa Woźniakowa z Radzanowa
  112.  Kazimierz Lewandowski z Radzanowa
  113. Scholastyka Lewandowska z Radzanowa
  114.  Jan Michalski z Bieżan
  115.  Stanisława Michalska z Bieżan
  116.  Ignacy Podlaski z Radzanowa
  117. Feliksa Bartkowska z Radzanowa
  118. Stanisław Domański z Chraponi
  119. Czesława Janiszewska z Radzanowa
  120. Stanisław Ruchała z Radzanowa
  121. Genowefa Ruchałowa z Radzanowa
  122. Konstanty Zalewski z Trzcińca
  123.  Agnieszka Fabrykiewiczówna z  Zgliczyn Pobodzy
  124.  Stanisław Sobiecki z Radzanowa
  125. Marjanna Piwońska z Radzanowa
  126. Stanisław Jędrzejewski z Radzanowa
  127. Władysława Fabrykiewiczowa z Radzanowa
  128. Jan Stachowicz z bielaw Złotowskich
  129.  Stanisława Dłużnikówna z Bielaw złotowskich
  130. Roman Iwański z Radzanowa
  131. Leokadja Trojanowska z Radzanowa
  132. Stefan Małecki z Sławęcina
  133. Stefanowa Małecka z Sławęcina
  134.  Klemens janowski z Sławęcina
  135. Aurelja Bieniewiczówna z Sławęcina
  136. Władysław Lignowski z Bielaw Złotowskich
  137. Stanisława Pydyn z Bielaw Złotowskich
  138. Roman Dobies z Radzanowa
  139. Weronika Maliszewska z Radzanowa
  140.  Zenon Lachowicz z Radzanowa
  141.  Marjanna Dobiesowa z Radzanowa
  142. Bolesław Bieniewicz z Radzanowa
  143.  Władysława Sobiecka z Radzanowa
  144. Jan Bartkowski z Radzanowa
  145. Zofja Bartkowska z Radzanowa
  146.  Jan Drozd z Radzanowa
  147.  Anna Drozdowa z Radzanowa
  148.  Jan Jankowski z Radzanowa
  149.   Marja Jankowska z Radzanowa
  150.  Michalina Kolos z Radzanowa
  151.  Juljanna Bugajska z Radzanowa
  152. Kazimiera Kowalewska z Radzanowa

 

 

Dzwon Marja

 

  1. Zygmunt Jaroszewski z Glinek
  2. Dr. owa Kiełkiewiczowa z Miączyna
  3.  Ignacy Abczyński z Sławęcina
  4. Katarzyna Jaroszewska z Glinek
  5.  Ignacy Łaszczyński z Ratowa
  6.  Marja Budzyńska z Sławęcina
  7.  Stanisław Abczyński z Miączyna
  8.  Stefan Budzyński z Sławęcina
  9.  Stefanja Wieluńska z Wielunia
  10. Piotr Śliwczyński z Miłotk
  11. Marja Rzeszotarska z Stawiszyna
  12. Franciszek Śliwczyński z Radzanowa
  13. Bronisława Śliwczyńska z Radzanowa
  14. Wacław Ronkiewicz z Marysina
  15.  Zofja Ronkiewiczowa z Marysina
  16. Konstanty Śliwczyński z Woli
  17.   Pelagia Szawłowska z Wilewa
  18.  Jan Ledziński z Wólki – Mławskiej
  19. Helena Ledzińska z Wólki Mławskiej
  20.  Marjan Chyliński z Smólnia
  21.  Marjanowa Chylińska z Smólnia
  22.   Piotr Tyszka z Sławęcina
  23.   Michalina Czechowska z Radzanowa
  24.  Ferdynand Rzeszotarski z Stawiszyna
  25.  Lucjana Osiecka z  Stawiszyna
  26.   ?             Aptewicz z Sławęcina
  27.          ?     Aptewiczowa z Sławęcina
  28. Hipolit Gutkowski z Wilewa
  29.  Janina Szawłowska z Wilewa
  30.  Adam Łuszpiński z Glinek
  31.  Bronisława Orzechowska z Glinek
  32.  Roman Milkiewicz z Radzanowa
  33.  Marjanna Gawrońska z Radzanowa
  34.   Henryk Kocięcki z Wielunia
  35. Bronisława Kocięcka z Wielunia
  36.  Władysław Kamiński z Radzanowa
  37. Eugenja Bylińska z Głodowa
  38.  Adam Rzeszotarski z Wielunia
  39.  Wiktorja Rzeszotarska z Wielunia
  40. Władysław Chodubski z Wielunia
  41.  Józefa Chodubska z Wielunia
  42. Władysław Błażkiweicz z Sławęcina
  43. Adamowa Plucińska z Sławęcina
  44.  Antoni Szulimski z Radzanowa
  45.  Zofja Bartkowska z Radzanowa
  46.  Ludwik Majewski z Wielunia
  47.  Marjanna Kubińska z Wielunia
  48. Jan Zaborowski z Radzanowa
  49.  Konstancja Zaborowska z Radzanowa
  50.  Sylwester Syck z Pełk
  51. Marjanna Syckowa z Pełk
  52. Władysław Kalinowski z Zgliczyna Witowego
  53. Franciszka Sokołowska z Wygody
  54. Marjan Kłodawski z Wilewa
  55.  Anna Majewska z Sławęcina
  56.  Antoni Węgrzyn z Zieluminka
  57.  Helena Kłodawska z Wilewa
  58.  Wiktor Sierniewski z Grobelki
  59. Walerja Gadzińska z Bieżan
  60.  Władysław Dworakowski z Radzanowa
  61. Franciszka Turowska z Radzanowa
  62.  Stefan Wyrzykowski  z Glinek
  63.  Marjanna Kalmanowa z Glinek
  64. Władysław Kęsicki z Zgliczyna Pobodzego
  65.  Leokadja Leśniewska z Brzyźnia
  66.  Adam Pluciński z Sławęcina
  67.  Stefania Błażkiewiczowa z Sławęcina
  68. Bolesław Sierputowski z Radzanowa
  69.  Józef Gawliński z Radzanowa
  70.  Stanisława Gawlińska z Radzanowa
  71. Jan Kieczmer z Radzanowa
  72.  Marjanna Pawłowska z Radzanowa
  73. Franciszek Jankowski z Radzanowa
  74.  Janina Jankowska z Radzanowa
  75. Stanisław Rutecki z Luszewa
  76.  Ewa Rutecka z Luszewa
  77. Jacenty Trojanowski z Radzanowa
  78. Tymoteusz Gadziński z Bieżan
  79.  Elżbieta Gadzińska z Bieżan
  80. Stefan Czapiewicz z Radzanowa
  81.   Michalina Czapkiewiczowa z Radzanowa
  82.  Konstanty Pesta z Bielaw Złotowskich
  83. Leokadja Żuchowska z Drzazgi
  84. Franciszek Rochowicz z Zgliczyna Pobodzego
  85.  Zofia Rutecka z Zgliczyna Pobodzego
  86.  Antoni Manista z Radzanowa
  87.  Jadwiga Manistowa z Radzanowa
  88.  Antoni Skowyrski z Ratowa
  89.  Marjanna Skowyrska z Ratowa
  90. Julian Czyczuk z Trzcińca
  91. Marjanna Czyczuk z Trzcińca
  92.  Antoni Rychlicki z Radzanowa
  93. Franciszka Rychlicka z Radzanowa
  94.  Jan Ludwiczak z Dzieczewa
  95.  Józefa Więckiewiczowa z Radzanowa
  96.  Jan Jędrzejczak z Ratowa
  97.  Konstancja Śliwczyńska z Radzanowa
  98. Bolesław Zieleniewski z Radzanowa
  99.   Pelagia Zieleniewska z Radzanowa
  100.  Kazimierz Dolewski z Sławęcina
  101.        ?           Dolewska z Sławęcina
  102.   Adam Jonczak z Luszewa
  103.  Marjanna Jonczakowa z Luszewa
  104.  Wilhelm Rytler z Radzanowa
  105. Aniela Rytlerowa z Radzanowa
  106. Tomasz Wygnalski z Radzanowa
  107. Marjanna Aniszewska z Radzanowa
  108. Franciszek Ratkowski z Radzanowa
  109. Julianna Trawczyńska z Radzanowa
  110.  Jan Dobies z Sławęcina
  111.  Jan Rulka z Zgliczyna Pobodzego
  112. Stanisław Pieniak z Radzanowa
  113. Wacław Różycki z Radzanowa
  114.  Janina Olszewska z Radzanowa
  115.  Antoni Wolman z Bieżan
  116. Ewa Lemankowska z Bieżan
  117.  Franciszek Koniszewski z Sławęcina
  118. Marjanna Trzciałkowska z Zgliczyna Witowego
  119. Stanisław Manista z Stawiszyna
  120. Balbina Sychowa z Stawiszyna
  121. Józef Manista z Radzanowa
  122. Helena Śliwińska z Radzanowa
  123. Adam Żórawski z Radzanowa
  124. Helena Chrzanowska z Radzanowa
  125. Maksym Waśniewski z Stawiszyna
  126.  Ludwika Waśniewska z Stawiszyna
  127.  Franciszek Karpiński z Radzanowa
  128.  Franciszka Jędrzejewska z Radzanowa
  129.  Franciszek Ostrowski z Radzanowa
  130. Walerja Ostrowska z Radzanowa
  131.  Czesław Włodarski z Józefowa
  132.  Genowefa Tkaczyk z Józefowa
  133.  Stanisław Żulewski z Sławęcina
  134. Kazimiera Żulewska z Sławęcina
  135. Józef Jaskuła z Sławęcina
  136.  Julianna Żółtowska z Radzanowa
  137. Wiktor Kosik z Wróblewa
  138. Aniela Kosik z Wróblewa
  139.  Franciszek Rybka z Bielaw Gołuskich
  140.  Anna Kowalska z Luszewa
  141.  Ksawery Kowalski z Wróblewa
  142. Władysława Kowalska z Wróblewa
  143.  Zygmunt Więckiewicz z Radzanowa
  144. Stanisława Lipińska z Radzanowa
  145. Jan Graczyk z Wróblewa
  146.  Zofja Graczyk z Wróblewa

Nadto zaproszeni są:

pp. Henrykostwo Kunicowie

pp. Stanisławostwo Trojanowscy z Ameryki

pp. Adamostwo Gajewscy z Ameryki

Józefa Różycka z Ameryki

EPIDEMIE CHOLERY W RADZANOWIE W XIX WIEKU

EPIDEMIE CHOLERY W RADZANOWIE W XIX WIEKU

 

      W ulicy Mławskiej znajduje się obelisk z krzyżem cholerycznym, zwanym karawaka (zdjęcie poniżej). Na kamieniu u podstawy obelisku wyryty jest napis, dość słabo widoczny, SOLI DEO (Chwała Bogu) i data 1896.

 cokol_cholera

 

podstawa_cokolu

 

Obelisk z krzyżem cholerycznym, u podstawy niewyraźny napis SOLI DEO 1896.

Być może na samym obelisku był także jakiś napis, ale w chwili obecnej już nie jest czytelny.

    Na kanwie tego zabytku historycznego opowiemy Czytelnikom bloga o epidemiach cholery, trapiących wielokrotnie mieszkańców Radzanowa w XIX wieku.

    Choroba zakaźna zwana cholerą została przywleczona do Królestwa Polskiego w 1831 roku przez żołnierzy rosyjskich tłumiących Powstanie Listopadowe. Nie było wówczas na nią lekarstwa. Rozwijała się bardzo szybko i dziesiątkowała mieszkańców. Głód oraz przebyte inne choroby, np. grypa i tyfus, sprzyjały obniżeniu odporności, a co za tym idzie zachorowalności na cholerę. To rzeka Wkra mogła przenosić bakterie cholery. Wiosenne roztopy i podtopienia sprawiały, że większość zanieczyszczeń gospodarskich była zmywana do rzeki. Ofiarami epidemii padali najsłabsi: dzieci i osoby starsze, ale czasem wymierały całe rodziny. Źródłem choroby były bakterie żyjące w wodzie. Podobne w czasie epidemie cholery wystąpiły w Strzegowie, położonym także nad Wkrą.

Na terenach gminy Radzanów i sąsiedniej gminy Strzegowo cholera występowała w latach: 1848, 1852-1856, 1865-1866, 1872-1873, 1891-1892 i 1897-1898, gdzie zbierała straszne żniwo.

Ażeby zobrazować wielkość spustoszenia spowodowanego cholerą wśród mieszkańców parafii Radzanów, przytaczamy dla tych lat i lat sąsiednich liczby zgonów, wynotowane z Ksiąg parafialnych (dane dotyczą jedynie zgonów katolickich).

  1. Epidemia w 1848 r.: 1846 – 87 zgonów, 1847 – 110, 1848 – 136, 1849 – 79. Zauważamy, że wzrost ogólnej liczby zgonów w Parafii w 1848 roku wynosił w stosunku do 1846 roku ponad 56%.
  2. Epidemia 1852-1856 r.: 1851 – 84 zgony, 1852 – 164, 1853 – 123, 1854 – 175, 1855 – 212, 1856 – 133, 1857 – 124. Apogeum liczby zgonów wystąpiło w 1855 roku. Wzrost liczby zgonów w odniesieniu do 1851 roku był 152%!
  3. Epidemia 1865-1866 r.: 1864 – 78 zgonów, 1865 – 147, 1866 – 155, 1867 – 86. Nagły wzrost zgonów w 1866 roku wynosił prawie 100%.
  4. Epidemia 1872-1873 r.: 1871 – 107 zgonów, 1872 – 234, 1873 – 233, 1874 – 123. Wskaźnik wzrostu liczby zgonów w obydwu latach szalejącej epidemii wyniósł prawie 120%.
  5. Epidemia 1891-1892 r.: 1889 – 145 zgonów, 1890 – 166, 1891 – 194, 1892 – 207, 1893 – 154. Wzrost liczby zgonów w najgorszym roku panowania cholery w stosunku do 1889 r. wyniósł 43%.
  6. Epidemia 1897-1898 r.: 1896 – 89 zgonów, 1897 – 187, 1898 – 242, 1899 – 139. Najwyższy wzrost umieralności – 172%.

 

  Gdybyśmy odnieśli liczby zgonów przekraczających średnią liczbę zgonów dla lat sąsiednich, gdy cholera nie zbierała „żniwa śmierci”, to w podanych okresach epidemii zmarło na cholerę w Parafii radzanowskiej łącznie co najmniej 1038 katolików.    

    Los chorych był tragiczny. Znikąd ratunku nie mieli. Umierali w cierpieniach. Zdrowi, przerażeni chorobą i śmiercią, izolowali ich i pozostawiali sobie.

     Nie jest mi wiadomo, czy istniały jakieś odosobnione miejsca pochówków osób zmarłych. Jak wspominał Ks. Jagodziński, na cmentarzu radzanowskim zmarłych zaczęto chować w 1835 roku. Gdy liczba parafian się zwiększyła, musiano cmentarz powiększyć. Jednak kształt cmentarza jest nieregularny, w wielkim stopniu wydłużony, a wąski. I tu dochodzimy do ważnej informacji: Załam na środku cmentarza będący, powstał z tego, że dawniej kopano ziemie i wywożono drogi i groble przy Radzanowie. Tu też, jak wspominają chowano zmarłych na cholerę.

     Na drogach, przed domami stawiano figurki lub krzyże dwuramienne (tzw. karawaki), które miały chronić przed morowym powietrzem. Zaprezentowany na naszym zdjęciu krzyż postawiono w 1896 r. Jak widzieliśmy w księgach parafialnych z tego roku, epidemii cholery jeszcze w Radzanowie nie było. Zbliżała się. I zdaje się, że była najtragiczniejsza.

 

Opracował : Waldemar Piotrowski

Przybojewscy – właściciele Gołuszyna, Kobuszyna i Pączkowa.

    Przybojewscy –  właściciele Gołuszyna, Kobuszyna i Pączkowa.

 

3

 

  Rodzina Przybojewskich znacząco odcisnęła swój wkład w historii Naszego Regionu. To w dworze w Gołuszynie u Pana Michała Przybojewskiego – przebywał i tworzył Henryk Sienkiewicz. To właśnie na terenie naszej parafii umiejscowił  Nasz noblista Jurandowy Spychów . Pan Michał- na zdjęciu poniżej – został zamordowany przez bolszewików w Całowni pod Sierpcem . Pochowany jest na radzanowskim cmentarzu.
     Synowie jego w tym czasie brali czynny udział w walkach obronnych – Edmunda, właściciela Kobuszyna ( siedzący w środku) oraz jego brat Tadeusz (stojący po lewej stronie – ten z wąsami) właściciela Paczkowa. Obaj służyli w oddziale kawalerii w wojnie polsko bolszewickiej 1920r. M.in obaj brali udział w bitwie pod Lidą. Trzeci z synów Eugeniusz był właścicielem apteki w Mławie .

Fotografie z kolekcji rodzinnej Przybojewskich.

1

Akt z księgi zmarłych Parafii Radzanów z roku 1840.

Akt z księgi zmarłych Parafii Radzanów z roku 1840.

_M_0867 - Kopia

Ratowo Klasztor – Działo się w Mieście Radzanowie Dnia dwudziestego dziewiątego grudnia tysiąc osiemset trzydziestego dziewiątego/ piątego stycznia tysiąc osiemset czterdziestego roku o godzinie pierwszej popołudniu – Stawili się Wawrzyniec Nadolski kopczarz* lat pięćdziesiąt i Kazimierz Szujka służący lat dwadzieścia pięć liczący obydwaj w Ratowie zamieszkali i oświadczyli ,że w dniu wczorajszym o godzinie trzeciej popołudniu – Umarł Franciszek Chuszcza kucharz klasztorny w Ratowie zamieszkały lat osiemdziesiąt mający Syn niegdyś Rodziców Imion niewiadomych . Ja przekonawszy się naocznie […] Chuszcza – Akt ten ……….

Ks. Józef Kosmowski Proboszcz Parafii Radzanowskiej

 

 

*osadnika na gruncie wykarczowanym, wykopanym w lesie.

Ks. Aleksander Praszyński – wikariusz i administrator parafii Radzanów w latach wojny.

Ks. Aleksander Praszyński –

wikariusz i administrator parafii Radzanów w latach wojny.

     Postać ks. Aleksandra Praszyńskiego dla wiernych z parafii Radzanów jest obecnie mało znana, jednak jest on dla przeszłości bardzo ważnym elementem funkcjonowania w trudnych czasach okupacji niemieckiej podczas II wojny światowej.  Postać duchownego przewija się we wcześniej publikowanych fragmentach Kroniki Parafii Radzanów nad Wkrą pióra ks. Józefa Jagodzińskiego – proboszcza w latach 1929- 1946 . Szczególne uwidoczniona jest w opisach września 1939 roku i w 1945roku  , kiedy to proboszcz Jagodziński  powrócił do Radzanowa . Dlatego ważnym jest by postać tak zasłużoną dla mieszkańców przedstawić szerzej.

     Przeszyły wikary i administrator Naszej parafii pochodził z Kujaw. Urodził się 21 września 1904 roku w Osięcinach nieopodal Włocławka . Spędził tam dzieciństwo i pobierał pierwszą edukację w szkole powszechnej. Na dalszą edukację przenosi się do Włocławka w 1915 roku , gdzie uczęszcza do Gimnazjum Realnego. Wojna z bolszewikami przerywa na rok naukę . Powraca do niej i w roku 1924 zdaje maturę. Naukę postanowił kontynuować w stolicy na Politechnice Warszawskiej . Nie kończy jej jednak . W roku 1926 wstępuje do Szkoły Podchorążych Saperów. Po praktykach odbytych  wileńskim 3 Pułku Saperów wraca do Warszawy i zostaje przyjęty do Państwowego Instytutu Wychowania Fizycznego , który kończy w 1929 roku. Zostaje nauczycielem w-f u w Lublinie. Jednak nie kariera pedagoga będzie jego przeznaczeniem. Pod wpływem ks. Władysława Gorala wybiera powołanie duchowne i w 1930 roku  wstępuje do Seminarium Duchownego w Płocku . Święcenia kapłańskie otrzymuje z rąk biskupa Wetmańskiego 15 listopada 1935 roku. Zanim trafił do Radzanowa pracę kapłańską kontynuował w Dłutowie, Pniewie skąd trafił do Naszej parafii 2 lipca 1938 roku pod skrzydła ks. Józefa Jagodzińskiego . Staje się aktywnym społecznikiem . Jego zdolności zarządzania ukażą się podczas wojny. Okupacja Radzanowa przyniosła aresztowanie ks. Proboszcza , który po uwolnieniu będąc zagrożony aresztowaniem opuścił parafie pozostawiając ją pod administracją ks. Praszyńskiego[ artykuł . Aresztowanie ks. Proboszcza jest na blogu] . W latach 1940 – 1945 dzielił los swoich parafian. Został wyrzucony z plebanii , która zajęła niemiecka administracja. Praca w tych ciężkich czasach była sumienna , brak jest w przekazach ludzi negatywnych opinii i wszyscy wypowiadają się o nim w superlatywach . Nawet ks. Jagodziński , który powrócił z diecezji kieleckiej gdzie się ukrywał wystawił pochlebną decyzje ks. Aleksandrowi. Wszystko wskazywało ,że pozostanie on w Radzanowie , gdyż proboszcz otrzymał nominację na parafię w Rypinie , którego jednak nie przyjął. W tym przypadku to ks. Praszyński wyjeżdża z Radzanowa i 16 marca 1945 roku otrzymuje samodzielną placówkę w Bonisławiu w powiecie Sierpeckim. Czas powojenny to bardzo burzliwy okres którego doświadczył także były wikary z Radzanowa. Na nowej parafii przeżywa dwa napady na plebanie , które kończą się pobiciem . Praca na tym terenie jest dla ks. Praszyńskiego trudna i zostaje przeniesiony w 1946 roku  do Kamienicy w gminie Załuski gdzie przez 20 lat aż do śmierci jest proboszczem .Kontynuuje budowę kościoła , wznosi dzwonnicę , uposaża kościół.

 Jak piszę ks. Michał M. Grzybowski – ,, Ks. Praszyński w życiu prywatnym był człowiekiem uczynnym, towarzyskim, pogodnym , uśmiechniętym , lubianym przez konfratrów , cieszył się ich szacunkiem i zaufaniem”.

 Mając zdolności artystyczne ukończył Akademie Teologii Katolickiej i dobył tytuł magistra w zakresie sztuki sakralnej. Pasja ks. Aleksandra był sport, był bardzo aktywny. Podczas ferii zimowych w 1966 roku umiera nagle podczas wyjazdu do Zakopanego na narty 12 lutego 1966 roku . Pochowany został na cmentarzu parafialnym w Kamienicy.

     Dla mnie zajmującego się historia Radzanowa i okolic pozostanie w pamięci jako duszpasterz czasu wojny, a przed oczyma mam widok pędzącego rowerem księdza wśród pożaru po bombardowaniu wioski  w kierunku Radzanówka , gdzie umierali parafianie . Jechał z ostatnim namaszczeniem.

Pożegnanie z parafią . Kronika parafii . Ostatnia część wg. ks. J. Jagodzińskiego

       Pożegnanie z parafią . Kronika parafii . Ostatnia część wg ks. J. Jagodzińskiego 

ks. Józef Jagodziński - proboszcz parafii Radzanów w latach 1929 - 1946. Budowniczy kościoła radzanowskiego.
ks. Józef Jagodziński – proboszcz parafii Radzanów w latach 1929 – 1946. Budowniczy kościoła radzanowskiego.

       25 VII 1946 roku w tym dniu odbyło się uroczyste pożegnanie dotychczasowego proboszcza ks. Kan. Józefa Jagodzińskiego i jednocześnie powitanie nowo mianowanego proboszcza par. Radzanów Mławski ks. dr. Franciszka Sieczkę. Dzieci , które niedawno przystępowały do pierwszej Komunii Św. , ustawione szpalerem z obu stron drogi wiodącej do plebanii, żegnały wiwatami  wyjeżdżającego do Przasnysza ks. Jagodzińskiego.