Mieszkańcy okolic Radzanowa  1920 r.

 Mieszkańcy okolic Radzanowa  1920 r

 

Rocznica wielkiego wydarzenia jakim była bitwa warszawska 1920 roku,a wraz z nią kontrofensywa znad Wkry, która poprowadził gen. Władysław Sikorski to czas gdzie pojawiają się liczne artykuły na temat tych wydarzeń. Coraz częściej również prasa lokalna opisuje wydarzenia i postacie związane z regionem ,których wichry historii porwały do działania. W TGM nr 33/2017 pojawiła się pierwsza cześć artykułu Ziemianie Północnego Mazowsza wobec wojny polsko – rosyjskiej 1920 roku, autorstwa Dariusza Piotrowskiego i właśnie w nawiązaniu do postanowiłem napisać kilka słów o mieszkańcach okolic Radzanowa .

Niewiele jak dotąd posiadam informacji o wydarzeniach z sierpnia 1920 roku na terenie Radzanowa. Zagony bolszewickiej konnicy Gaj Chana  idące od Przasnysza na Bieżuń , Sierpc i Płock przetoczyły się przez okolicę , która jeszcze nie zdołała zaleczyć ran po zniszczeniach jakie doznała na przełomie 1914/15 roku podczas walk niemiecko- rosyjskich nad Wkrą.  Czy  w Radzanowie powstały REWKOM y? Jak reagowało społeczeństwo? Pojawia się informacja o synu młynarza, który rozbroił(zastrzelił) kilku bolszewików, a następnie zaciągnął się jako ochotnik do Wojska Polskiego i walczył w obronie Ojczyzny.

Jeżeli chodzi o okoliczne ziemiaństwo to pisałem już o zamordowaniu  w Całowni pod Sierpcem właściciela majątku Gołuszyn Pana Michała Przybojewskiego. Nadmienić pragnę także,iż jego synowie w tym czasie brali czynny udział w walkach z bolszewikami. Edmund Przybojewski , właściciel Kobuszyna i Tadeusz właściciel Pączkowa.Obaj służyli w oddziale kawalerii ,brali udział w bitwie pod Lidą.

 

FOT. Edmunda Przybojewski, właściciela Kobuszyna ( siedzący w środku) oraz jego rodzonego brata Tadeusza (stojący po lewej stronie – ten z wąsami) właściciela Pączkowa. (archiwum rodzinne Przybojewskich)

 

Wojna polsko bolszewicka mimo prób zatarcia jej w pamięci społeczeństw w dobie komunistycznej dominacji przetrwała. Najczęstszym nośnikiem wiadomości historycznych o tym wydarzeniu były opowiadania w domach przez dziadków szczególnie przy przeglądaniu albumów rodzinnych, gdy pojawiały się zdjęcia przodków w mundurach wojskowych. Musimy jednak pamiętać ,że wielu  mieszkańców Radzanowa i okolic rozproszyło się po świecie. Wraz z nimi fotografie. Dlatego ze szczątków różnych informacji, należy poskładać układankę o udziale miejscowych w walkach o Niepodległość.

Józef Szczepański z Trzcińca

  Tym razem posłużyłem się materiałem dotyczącym spraw sądowych jakie zakładały rodziny w celu uznania zaginionych podczas wojny 1920roku za zmarłych.

W luty 1930 roku w Obwieszczeniach Publicznych Ministerstwa Sprawiedliwości napisano:

,,Sąd Okręgowy w Mławie, , ….. , na żądanie Anastazji Kumińskiej , wzywa Czesława Kocięckiego, brata petentki, urodzonego w dniu 8 września 1896 r, we wsi Gradzanowo Zbęskie, gminy Ratowo, powiatu mławskiego, syna Marjana i Teofili z Ługowskich, aby w terminie 6 miesięcznym od daty wydrukowania niniejszego, stawił się do wyżej wymienionego Sądu, gdyż w razie przeciwnym i zgodnie z prośbą petentki, siostry  wzywanego nastąpi uznanie tegoż Czesława Kocięckiego za zmarłego.

Siostra wzywanego twierdz, że Czesław Kocięcki  w roku 1919 został zabrany do Wojska Polskiego dotychczas nie powrócił i nie daje o sobie żadnej wiadomości.

 Wszystkie osoby i urzędy, które ożyciu lub śmierci Czesława Kocięckiego posiadają jakikolwiek wiadomość wzywa się, aby o znanych sobie faktach zawiadomiły Sąd Okręgowy w Mławie najpóźniej w terminie powyższym. Akta Sprawy Nr Z. 563/29″

W marcu 1934 roku w Obwieszczeniach  ukazało się ogłoszenie:

,,Sąd Okręgowy w Płocku, Wydział zamiejscowy w Mławie, ….. , na żądanie Mateusza Górskiego, wzywa Władysława Górskiego, syna petenta, urodzonego w dniu 11/23 listopada 1896 r, we wsi Budy Ratowskie, gminy Ratowo, powiatu mławskiego, syna Mateusza i Antoniny z Ardowskich, aby w terminie 6 miesięcznym od daty wydrukowania niniejszego, stawił się do wyżej wymienionego Sądu, gdyż w razie przeciwnym i zgodnie z prośbą petenta, ojca wzywanego nastąpi uznanie tegoż Władysława Górskiego za zmarłego.

 Ojciec wzywanego twierdz, że Władysław Górski w roku 1918 wstąpił do Wojska Polskiego jako ochotnik, dotychczas nie powrócił i nie daje o sobie żadnej wiadomości.

Mateusz Górski

 Wszystkie osoby i urzędy, które ożyciu lub śmierci Władysława Górskiego posiadają jakikolwiek wiadomość wzywa się, aby o znanych sobie faktach zawiadomiły Sąd Okręgowy w Płocku, wydział zamiejscowy w Mławie, najpóźniej w terminie powyższym. Akta Sprawy Nr Co. 3/34″

Wybory 1930 roku do Sejmu i Senatu w pow. mławskim

Wybory 1930 roku do Sejmu i Senatu w gm. Ratowo pow. mławski

Ciekawy materiał dotyczący okręgów wyborczych i składów komisji nadzorujących wybory w poszczególnych gminach w tym ówczesnej gm. Ratowo. Na jej terenie pracowały dwie Komisje w Radzanowie i Józefowie.

Wybory do Sejmu III kadencji wyznaczono na dzień 16 listopada 1930 roku, a tydzień później 23 listopada do Senatu. Starosta mławski Włodzimierz Wyszkowski podpisał w Mławie w dniu 9 września 1930 roku i podał do publicznej wiadomości Ogłoszenie dotyczące okręgów wyborczych i wskazał lokalizację pracy Obwodowych Komisji .

Zgodnie z tym, na terenie gminy Ratowo, jak pisałem powyżej działały dwie:

Obwód 24 w os. Radzanów, gdzie głosować mieli mieszkańcy następujących miejscowości:

Adolfowo, Agnieszkowo,Bębnowo, Bębnówko, Bojanowo, Brzeźnia, Budy Brzezińskie, Budy Ratowskie, Cegielnia Ratowska,Kalasantowo, Luszewo,Mączki, Radzanów osada, Radzanówek, Ratowo wieś i folwark, Teklin, Wygoda, Zgliczyn Pobodzy, Zgliczyn Witowy.

Lokal wyborczy i lokal urzędowania Komisji Obwodu 24 znajdował się w Urzędzie Gminy w Radzanowie.

Roman Sakowicz – Przewodniczący Okręgowej Komisji Wyborczej nr. 8 w Ciechanowie, podał także 11 września 1930 roku skład Komisji w Radzanowie. Zasiadali w niej:

  1. Antosiak Jan – Przewodniczący
  2. Gadziński Piotr – Zastępca Przewodniczącego
  3.  Borowski Jan – Członek Komisji
  4. Łaszczyński Ignacy – j.w.
  5. Bagiński Aleksander – j.w.
  6. Lossman Walenty – j.w
  7. Siemiątkowski Julian – Zastępca Członka Komisji
  8. Drabczyński Adam – j.w.
  9. Gotlieb Aron – j.w.
  10. Śliwiński Adam – j.w.

 

Obwód 25 w Józefowie,  gdzie głosować mieli mieszkańcy następujących miejscowości:

Adamowo, Bieżany, Breginie,Budy Wolińskie, Giełczyn, Goszczk, Gradzanowo Włościańskie, Gradzanowo Zbęskie – Okupniki, Józefowo, Maryśka, Maryśka Nowa, Staroguby wieś i folwark, Trzciniec, Wola Łaszewska wieś i folwark, Zieluminek wieś i folwark.

Lokal wyborczy w Józefowie i jednocześnie lokal urzędowania Komisji Obwodowej zlokalizowano w domu Franciszka Kwiatkowskiego. w składzie Komisji 25 znaleźli się:

  1. Komór Jan – Przewodniczący
  2. Chmurzyński Jerzy –  Zastępca Przewodniczącego
  3. Sokołowski Feliks –  Członek Komisji
  4. Kwiatkowski Franciszek – j.w.
  5. Dąbrowski Józef – j.w.
  6. Ronkiewicz Wacław – j.w.
  7. Gadziński Jan- Zastępca Członka Komisji
  8. Traczyk Antoni – j.w.
  9. Margas Aleksander – j.w.
  10. Kłopociński Alfons – j.w.

O wynikach wyborczych w następnym artykule.

 

 

 

 

 

Mieszkańcy Bieżan,Grobelki,Trzcińca, Bud Ratowskich, Józefowa  wg akt zmarłych parafii Rzymsko katolickiej Radzanów

Mieszkańcy Bieżan,Grobelki,Trzcińca, Bud Ratowskich, Józefowa  wg akt zmarłych  parafii Rzymsko katolickiej Radzanów odnotowani w Aktach Stanu Cywilnego przez proboszczów Jagodzińskiego i Zalewskiego w księgach za lata 1919  -1941( z uwzględnieniem okresu do września 1939 roku)

W dwudziestoleciu międzywojennym miejscowości wspominane powyżej znajdowały się na terenie parafii i gminy Radzanów z siedziba w Ratowie. Zgodnie z przepisami prawa po zgonie jakiegoś członka wspólnoty wiejskiej , przedstawiciele rodziny lub ewentualnie wspólnoty byli zobowiązani do powiadomienia proboszcza ,który sprawdzał sytuację i wypisywał Akt Zgonu w księdze Stanu Cywilnego.

W przypadku Józefowa dodatkowo trzeba wspomnieć że społeczność miejscowa składała się w sporej części z ewangelików i dla nich prowadzony był oddzielny rejestr , tak jak w Radzanowie dla społeczności judaistycznej.

Wiadomości , które ukazały się  z archiwaliów skonfrontowałem z wiedzą jaka posiada jeszcze lokalna społeczność .  Potwierdzone zostały  nazwiska i profesje wykonywane przez mieszkańców.

Nazwiska odczytane w Aktach Zmarłych parafii św. Rocha w Radzanowie :

Lp. Nazwisko Imię Profesja
1. Strzelec Franciszek Rolnik Bieżany
2. Ronkiewicz Wacław Rolnik Bieżany
4. Limanek Maciej Rolnik Bieżany
5. Gadziński Franciszek Rolnik Bieżany
6. Rybicka Regina Córka Rolnika Bieżany
7. Rybicki Teofil Rolnik Bieżany
8. Gadziński Antoni Rolnik Bieżany
10. Wolman Stanisław Rolnik Bieżany
11. Czarnecki Jan Rolnik Grobelka
12. Ronkiewicz Łukasz Rolnik Grobelka
13. Gadziński Stanisław Rolnik Bieżany
14. Michalski Ignacy Wyrobnik Bieżany
15. Kosiorek Kazimierz Stolarz Bieżany
16. Michalski Julian Wyrobnik Bieżany
17. Sierniewski Wiktor Rolnik Grobelka
18. Czarnecki Józef Rolnik Grobelka
19. Wulf Władysław Wyrobnik Bieżany
20. Gadziński Tymoteusz Rolnik Bieżany
21. Czyczuk Julian Rolnik Trzciniec
22. Zalewski Konstanty Rolnik Trzciniec
24. Dąbrowski Józef Rolnik Trzciniec
25. Szczepański Piotr Rolnik Trzciniec
26. Szczepański Józef Rolnik Trzciniec
27. Markuszewski Adam Wyrobnik Trzciniec
28. Kowalski Franciszek Leśnik Budy Ratowskie
29. Lenda Jan Leśnik Budy Ratowskie
30. Kowalski Józef Leśnik Budy Ratowskie
31. Traczyk Piotr Leśnik Józefowo
32. Traczyk Antoni Rolnik Józefowo
33. Włodarski Józef Rolnik Józefowo
34. Ogiński Aleksander Wyrobnik Józefowo
35. Gajewski Stanisław Wyrobnik Józefowo
36. Brzeziński Stefan Wyrobnik Józefowo
37. Żarnowski Adam Rolnik Józefowo
38. Puszkariew Władysław Wyrobnik Józefowo
40. Kocięda Wacław Wyrobnik Józefowo
41. Orłowski Antoni Wyrobnik Józefowo

Społeczeństwo okolic Radzanowa w wojnie polsko bolszewickiej 1920 r cz.2

Społeczeństwo okolic Radzanowa w wojnie polsko bolszewickiej 1920 r cz.2

szczepański

  Wojna polsko bolszewicka mimo prób zatarcia jej w pamięci społeczeństw w dobie komunistycznej dominacji przetrwała. Najczęstszym nośnikiem wiadomości historycznych o tym wydarzeniu były opowiadania w domach przez dziadków szczególnie przy przeglądaniu albumów rodzinnych, gdy pojawiały się zdjęcia przodków w mundurach wojskowych. Musimy jednak pamiętać ,że wielu  mieszkańców Radzanowa i okolic rozproszyło się po świecie. Wraz z nimi fotografie. Dlatego ze szczątków różnych informacji, należy poskładać układankę o udziale miejscowych w walkach o Niepodległość.

  Tym razem posłużyłem się materiałem dotyczącym spraw sądowych jakie zakładały rodziny w celu uznania zaginionych podczas wojny 1920roku za zmarłych.

W luty 1930 roku w Obwieszczeniach Publicznych Ministerstwa Sprawiedliwości napisano:

,,Sąd Okręgowy w Mławie, , ….. , na żądanie Anastazji Kumińskiej , wzywa Czesława Kocięckiego, brata petentki, urodzonego w dniu 8 września 1896 r, we wsi Gradzanowo Zbęskie, gminy Ratowo, powiatu mławskiego, syna Marjana i Teofili z Ługowskich, aby w terminie 6 miesięcznym od daty wydrukowania niniejszego, stawił się do wyżej wymienionego Sądu, gdyż w razie przeciwnym i zgodnie z prośbą petentki, siostry  wzywanego nastąpi uznanie tegoż Czesława Kocięckiego za zmarłego.

Siostra wzywanego twierdz, że Czesław Kocięcki  w roku 1919 został zabrany do Wojska Polskiego dotychczas nie powrócił i nie daje o sobie żadnej wiadomości.

 Wszystkie osoby i urzędy, które ożyciu lub śmierci Czesława Kocięckiego posiadają jakikolwiek wiadomość wzywa się, aby o znanych sobie faktach zawiadomiły Sąd Okręgowy w Mławie najpóźniej w terminie powyższym. Akta Sprawy Nr Z. 563/29″

W marcu 1934 roku w Obwieszczeniach  ukazało się ogłoszenie:

,,Sąd Okręgowy w Płocku, Wydział zamiejscowy w Mławie, ….. , na żądanie Mateusza Górskiego, wzywa Władysława Górskiego, syna petenta, urodzonego w dniu 11/23 listopada 1896 r, we wsi Budy Ratowskie, gminy Ratowo, powiatu mławskiego, syna Mateusza i Antoniny z Ardowskich, aby w terminie 6 miesięcznym od daty wydrukowania niniejszego, stawił się do wyżej wymienionego Sądu, gdyż w razie przeciwnym i zgodnie z prośbą petenta, ojca wzywanego nastąpi uznanie tegoż Władysława Górskiego za zmarłego.

 Ojciec wzywanego twierdz, że Władysław Górski w roku 1918 wstąpił do Wojska Polskiego jako ochotnik, dotychczas nie powrócił i nie daje o sobie żadnej wiadomości.

 Wszystkie osoby i urzędy, które ożyciu lub śmierci Władysława Górskiego posiadają jakikolwiek wiadomość wzywa się, aby o znanych sobie faktach zawiadomiły Sąd Okręgowy w Płocku, wydział zamiejscowy w Mławie, najpóźniej w terminie powyższym. Akta Sprawy Nr Co. 3/34″

12003187_842214065895156_4316193126038518795_nFot. Mateusz Górski

Sąd w Mławie tego typu spraw rozpatrywał kilkadziesiąt w ciągu roku. C.D.N

Radzanów na łamach starej prasy 8. Metoda na ,,SKARB”

Radzanów na łamach starej prasy 8. Metoda na ,,SKARB”

W przekazach medialnych w ostatnim czasie bardzo wiele mówi się o metodzie na ,, wnuczka” czy ,,policjanta”. Działania oszustów ciągle ewaluują nie lepiej było w przeszłości. Jak świat stary  zawsze znajdą się spryciarze , chcący wykorzystać naiwność i niewiedzę ludzka. Szukając materiałów w prasie z przed lat natchnąłem się na opis wydarzeń z Bud Ratowskich- nieistniejąca już dziś miejscowość na terenie parafii Radzanów.

BRat Sk4

BRat Sk

BRat Sk1BRat2 Sk

BRat Sk3

Stan liczebny parafii radzanowskiej w 1936 roku.Kronika parafii cz.18

Stan liczebny parafii radzanowskiej w 1936 r. Kronika cz.18.

       Demografia w każdym społeczeństwie jest istotnym elementem funkcjonowania społeczeństwa , jego przyszłości i szans na zachowanie zdrowej rozwojowej substancji. W środowisku lokalnym przy zmieniającej się strukturze jest to aż nadto widoczne . Dlatego niektórych wymienianych w przeszłości miejscowości już dziś nie ma i proces zanikania postępuje. Zobaczmy wiec to na przykładzie parafii radzanowskiej i spisu jaki pozostawił ks. Józef Jagodziński :

   ,,Od swego przybycia do parafii Radzanów odbywałem Kolendę co dwa lata – wyniki Kolendy  skrupulatnie notowałem. Jeden z takich spisów – ostatni , bo pochodzący z roku 1936 o stanie liczebnym parafii radzanowskiej pragnę umieścić w kronice, aby świadczyły :

 

Lp.

Miejscowość Mężczyźni Kobiety Razem
1. Zieluminek 33 39 72
2. Brzeźnia 8 5 13
3. Zgliczyn Witowy 129 163 292
4. Wygoda 3 3 6
5. Trzciniec 38 35 73
6. Józefowo 47 53 100
7. Wilewo 41 35 76
8. Luszewo 140 153 293
9. Kalasantowo 19 21 40
10. Zgliczyn Pobodzy 104 109 213
11. Zgliczyn[Kliny] 11 12 23
12. Pełki 34 24 58
13. Wieluń 103 91 194
14. Wróblewo 239 253 492
15. Sławęcin 180 179 359
16. Ratowo 142 195 337
17. Cegielnia Ratowska 38 36 74
18. Bielawy Złotowskie 120 125 245
19. Drzazga 20 18 38
20. Glinki 163 169 332
21. Stawiszyn Łaziska 95 103 198
22. Głodowo 20 21 41
23. Budy Brzeziny 11 15 26
24. Dzieczewo 128 129 257
25. Agnieszkowo 23 25 48
26. Smólnia 11 10 21
27. Siciarz 43 42 85
28. Marianówko 37 41 78
29. Radzanówek 43 44 87
30. Marysin 19 13 32
31. Gołuszyn 71 74 145
32. Borki 9 10 19
33. Ludwinowo 13 8 21
34. Bielawy Gołuskie 112 119 231
35. Radzanów 561 589 1150
36. Budy Ratowskie 4 4 8
37. Bieżany 44 48 92
Razem

5842 osoby

Do tych powyższych danych musimy dodać jeszcze społeczności niekatolickie . W Radzanowie mieszkała spora grupa ludności judaistycznej , a w Józefowie ewangelicko – augsburskiej.