Radzanowski Zeszyt Historyczny nr 6 już wkrótce

Radzanowski Zeszyt Historyczny nr 6 już wkrótce

   Kolejna dobra wiadomość. Już wkrótce dostępny będzie na rynku kolejny 6 już  numer  Radzanowskiego Zeszytu Historycznego. Dostępny będzie już na początku 2022 roku.

 

 

A w nim będzie można  przeczytać o:

 

Ziemiaństwo parafii Radzanów

 wg. ks. proboszcz Józefa Jagodzińskiego 

 Kronika parafii cz .2

Zapis poniższy pochodzi z Kroniki parafialnej z ok. 1934 roku, jego autorem jest ówczesny proboszcz parafii Radzanów ks. Józef Jagodziński , budowniczy kościoła parafialnego.

     Ziemiaństwo nasze – to przeważnie ludzie zamknięci w sobie, mało interesujący się sprawami społecznymi ,jeszcze mniej religijnymi ,nad którymi życie przejdzie w zwykłym swym biegiem  ani zaś postawę na końcu.

Największym majątkiem w parafii Radzanów, posiadającym 89 włók, to Ratowo. Właścicielami majątku tego jest rodzina Koniców. Mniej więcej od roku 1860  Ratowo należy do tej rodziny. Obecnie właścicielami  jest p. Tomasz Konic współwłaścicielką matka p. Henryka Wolfe równa Henrykowa Konicowa. Ponieważ syn i matka mieszkają w Warszawie za tem nie o nich powiedzieć nie mogę, [….]że są to dzieci epoki, pozytywizmu. Natomiast  matka, p. Henryki, sędziwa, bo 87 letnia p. Helena Wolferowa jest osobą naw skroś religijną. Z rozrzewnieniem patrzyłem, gdy sędziwa p. Wolferowa o kijku powolutku krocząc, podążała na Mszę św. do klasztoru ratowskiego i nie mógł na przeszkodzie stanąć ani deszcz, ani zawieja śnieżna , ani mróz. Ostatnio przywożono ja specjalna bryczką. Osoba p. Heleny Wolferowej utkwiła mi głęboko w pamięci, gdyż nadzwyczaj miła połączyła umiejętnie z światłym umysłem. Niejeden wieczór, gawędząc ,przepędziliśmy z korzyścią dla umysłu. Rodzina ta przychylnie nastawiała się do kościoła i sumiennie uiszczała dość wygórowane składki na budowę kościoła parafialnego.

Henryk_Konic

Henryk Konic

 

Drugim z kolei majątkiem , co do obszaru – to Sławęcin. Właścicielami jest p. Ignacy Abczyński, zwany pospolicie sędzia z tej racji , że kiedy przed wojna wszechświatowa sędziowie z wyboru byli, sprawował ten urząd w Bieżuniu pobliskim. Rodzina dobra , ale zamknięta w sobie. P. Ignacy Abczyński to człowiek może o szlachetnym sercu, ale grosz bardzo kocha i nieustanie narzeka na ciężkie czasy. Religijność rodziny tej jest znana i rzadko ławka w kościele parafialnym należąca do pp. Abczyńskich jest niezajęta . Do składek kościelnych ustosunkowanie raczej negatywne. W kółku rodziny tej można być sobą , szczerym , gdyż nie przekonałem się , aby stamtąd wyszły jakieś plotki, nie słyszałem , aby rozmowie kogokolwiek szykanowano. P. Ignacy Abczyński to człowiek starszy wiekiem już dobrze po siedemdziesiątce będący, ale postaw, wąs zawiesisty , których może pozazdrościć niejeden młodzian. P. Maria z Goćkowskich Abczyńska , to osoba o szlachetnym sercu, jako matka wzorowa, jako gospodyni troskliwa i dobra.

abczyński

Grobowiec Abczyńskich

 

Trzecim majątkiem pod względem wielkości obszaru to Gołuszyn . Należał on dawniej do rodziny Przybojewskich , przed przybyciem moim do Radzanowa nabył takowy p. Tadeusz Kozłowski, kawaler. Człowiek ten o inteligencji dość dużej może i chce pracować społecznie. Pracy dużo – przeplata zajęcia gospodarskie z obowiązkiem prezesur , których posiada kilka. Często wyjeżdża w Kieleckie , gdzie posiada drugi swój majątek , będąc w Gołuszynie nie opuszcza niedzieli i święta, aby nie być w kościele na nabożeństwie. Liczy sobie lat 45. Jest uczynnym – ludność się ustosunkował przychylnie.

2 (1)Michał Przybojewski

przybojewski

Grób Michała Przybojewskiego zamordowanego w sierpniu 1920 roku przez bolszewików w Całowni koło Sierpca.Widok z przed renowacji.

 

Innym majątkiem jest Wróblewo – własność p. Zygmuntostwa Radlińskich. Dawnymi właścicielami , jak akta wskazują byli Płoscy. P. Zygmunt Radliński to człowiek inicjatywy i wielkiej energii, przy tym dobry gospodarz, dobry ojciec. Powodowany ambicją, a inni złośliwi , których jest wielu , twierdzą , chęcią zrobienia kariery życiowej, postanowił zostać posłem na Sejm. To […} majątkowo p. R . Agitacja przedwyborcza kosztowała wiele, bardzo wiele, to zmusiło do parcelacji majątku. Praca polityczno społeczna za czasów osławionego BBWR spowodowała zdecydowanych przeciwników wśród sąsiadów i znajomych. Ja nie ustosunkowałem się negatywnie do osoby mego parafianina, wychodząc z założenia, że plebania powinna jednoczyć wszystkie osoby a nie rozbijać! Po kadencji Sejmowej  p. R. powrócił do zwykłych zajęć […] a pracy wiele to gospodarstwo, pozbawione opieki i kierunku gospodarza przedstawiało stan opłakany. P. R. doznał wiele przykrości ze strony tych , z którymi pracował , rozgoryczony, zamknął się w swoim Wróblewie, poświęcając czas gospodarstwu i wychowaniu dzieci.

Oprócz Wróblewa folwarku jest jeszcze 6 cio włókowy folwark Wróblewo Tartak. Jest on w posiadaniu p. Antoniego Migdalskiego. Należy zaznaczyć ,ze p. M. rozszedł się ze swoja żoną, przyjąwszy kalwinizm połączył się z Anną Chulewiczową , rozwódka, córką dyrektora Banku Polskiego , Karpińska z domu i zamieszkał[…] parafii. Stosunków nie utrzymywaliśmy , nastawienie negatywne z tamtej strony. Kolędowałem u służby dwór omijając. Trudno utrzymywać kontakt z tymi, którzy zaparli się wiary swej! Wyżej należy stawiać Antoniego [Szupka] , zamieszkałego również w Wróblewie Tartaku, który żyje na wiarę pomimo tego, że pragnąłby zawrzeć związki małżeńskie ( mąż narzeczonej zginał na wojnie – Kuria odmawia z racji braku świadków) doczekawszy się już wnuków, nie zaparłszy się wiary swej, aniżeli wyżej wspomnianego  osobnika  , który takie życie prowadzi, a społeczeństwo otacza go szacunkiem , wśród sąsiadów bywa wielce por zadanym gościem. Gdzież jest opinia katolicka?

Podobnego pokroju pod względem zepsucia  jest właściciel Zieluminka p. Stanisław Gałczyński. Rodzice odumierali, pozostało 3 synów i córka .Majątek 20 włók , wliczając Chądzyny . Dom ten był bardzo miły , rad często  spieszyłem do Zieluminka , aby popatrzeć jak młodzi gospodarują , jak żyją . Aliści , gdy został właścicielem p. Stanisław , mówiąc nawiasem człowiek bardzo miły, warunki uległy zmianie. Przyjął za żonę córkę pastora z Płońska , p . Zofie  Kleindierst , siostrę mego kolegi z szkolnej ławy , Oskara Kleindierst ( który poległ w obronie Lwowa przed bolszewizacją) powodując się zaś życzeniem żony ,, ślubował” w ,, okrąglaku” w Warszawie, w kościele protestanckim. Ostrzegałem, upominałem, prosiłem – nic nie pomogło. Chciałem się wystarać o wszelkie dyspensy  i ślub pobłogosławić w kościele katolickim – nic nie pomogło. Do dnia dzisiejszego stan taki trwa.

gałczyński

Grobowiec Gałczyńskich z Zieluminka na cmentarzu w Radzanowie.

 

   Glinki majątek pięknie zabudowany , ziemia w kulturze , ale długów jeszcze więcej. P. Zygmunt Jaroszewski cioteczny  p. sędziego Abczyńskiego  , umiał się bawić , miał nadto ,,gest” i majątek topniał – z 24 włók pozostało 10 i jako dodatek ogromne długi. Dom gościnny – p. Katarzyna Jaroszewska kobieta pełna energii, dobra żona   , gospodarna, pragnie wglądać myśli i upodobania gościa. Dzieci nie maja – p. Katarzyna ma dwóch synów z pierwszego małżeństwa : Zdzisława i Zbigniewa  Lewińskich. Trudno gospodarować w warunkach , gdy długi przewyższają wartość majątku – jest to tylko wegetacja.

2014-04-25 10.48.21Właściciel Glinek Zygmunt Jaroszyński z rodziną

   Wreszcie folwark Stawiszyn Łaziska, bezocy w posiadaniu dawnymi czasy rodziny Sławęckich , obecnie Rzeszotarskich. Jest to szlachta dobra , [ …] ,pracowita, pobożna – ot dawna szlachta polska, siedząca na swym zagonie. Często bywałem u państwa Rzeszotarskich bo rodziny nasze jeszcze z dawnych lat się znały. Pan Wacław to wzorowy syn, dobry mąż  i dobry brat, życzliwy sąsiadom, dobry katolik, wzorowy parafianin. Rodzice p . Wacława – bardzo mili staruszkowie Walenty i Maria to dodatnie typy pokolenia schodzącego z widowni.

Należy tu wzmiankować również właścicieli Głodowa, będącego częścią dawniejszego Stawiszyna  folwarku , obecnie w posiadaniu pp. Osieckich Mieczysławy  z Rzeszotarskich i Lucjana, ludzi ze wszech miar zacnych. Współwłaścicielami Głodowa są krewni pp. Rzeszotarskich  i Osieckich , pp. Bylińscy. Obecnie właścicielem jest p. Henryk Byliński , syn Władysława , który jest przyrodnim bratem p. Walentego Rzeszotarskiego

Najstarsza zaś rodzina szlachecką , bo od 400 lat zamieszkała Wieluniu jest rodzina Wieluńskich. P. Ryszard Wieluński obecnie w posiadaniu […]ma niewielki majątek, bo 4 włóki liczący, ale na tym kawale zaoranym potem, może i krwią przodków […] […] zabiega, […],aby tylko obowiązek wzorowego gospodarza wypełnić, nadto dobrego i troskliwego ojca, godnego pochwały katolika, zacnego obywatela kraju. Nie mogę pominąć w niniejszym zapisie 6 włókowego majątku pp. Stefanostwa Budzińskich . Pani Maria z domu Abczyńska , z męża Budzyńska wraz z mężem swym Stefanem , częściowo otrzymawszy ziemie jako ,, wiano” ,częściowo dokupiwszy , założyli folwarczek o pięknych zabudowaniach , Zosinkiem  – Sławęcinem zwanym. Są to ludzie bardzo religijni, na innym miejscu […] o ich pracy religijno – społecznej , pracowici, chociaż skutki tej pracy nie są proporcjonalne do nakładu takowej. W sąsiedztwie Sławęcina Zosinka jest również 6 cio włókowy folwarczek Marysin  ,, Chroborzecha „ zwany . właścicielem był p. Wacław Ronkiewicz , ale po jego tragicznej śmierci w okolicach Bieżunia , gospodarstwem kieruje żona śp. Wacława p. Zofia . Pracuje ona wraz z dziećmi  , urządza , zgromadza, byleby majątek w ich rękach.

Powojenny Radzanów . Szkolnictwo. Kronika parafii cz.37

    Powojenny Radzanów . Szkolnictwo. Kronika parafii cz.37.

 

   O godzinie 9 tej również odprawia Mszę św. w Ratowie ks. Karol Żurawski, kapelan, kapłan z diecezji Pińskiej, którego losy wojny zapędziły aż do Ratowa.  Pracuje on w Ratowie od 15 sierpnia, przedtem proboszcz jeździł na 9 tą do Ratowa. Siostrzyczki w Ratowie przetrwały wojnę względnie dobrze. Jednakowoż życie wewnętrzne zakonne stoi na bardzo niskim poziomie . Raczej należało by powiedzieć że są to dziewczęta czysto świeckie , które przebrawszy się w habity zakonne, bawią się w ,,zakonnice”. Cóż wszędzie spustoszenia wojna spowodowała. Szkolnictwo poczęło się dźwigać. W czasie okupacji nie istniały szkoły polskie, zaledwie garstka nauczycieli ocalała, inni albo w obozach , albo na przymusowych robotach w Niemczech . Nie ma nauczycieli nie ma szkoły polskiej , zaledwie gdzieniegdzie matka bierze do reki stary elementarz i uczy pociechę swoja. Nie wiele ona u mnie, co może przelewa w  główki pociechy swojej. W GG nauka istniała  jak pożal się Boże , jak to wszystko wyglądało. Chociaż polska książka mogła się znajdować w domu , można w szkole mówić i pisać po polsku. Zdobywszy kilka egzemplarzy początkujących księgach, przesłałem takowe pod adres mojej siostry . Jak radość była , jak ludzie pragnęli za wszelka cenę zdobyć elementarz polski, tu na terenie naszego Mazowsza.! Poziom szkół obniżony. Niemcy rozebrali do fundamentów nowowo budowaną szkołę we Wróblewie, pozbawili dachu, drzwi, okien podług ,pieców, nowo wzniesiona szkoła w Dzieczewie. Zasadniczo szkoły otwarto w tych wioskach , w których były przed wojna. Z starych przedwojennych nauczycieli utrzymał się: kierownik szkoły w Radzanowie Stanisław Pol wywieziony na roboty do Prus Wschodnich. Władysław Domagalski  nauczyciel z Sławęcina i Teresa Lewińska nauczycielka z Glinek. Inni albo zginęli, albo w niewoli albo przyjęli posady gdzie indziej. Przeważnie stanowiska nauczycieli obsadzane przez siły niewykwalifikowane, których okoliczność wojny rzuciły na te stanowiska. Przeważnie dawni właściciele majątków , których reforma rolna pozbawiła warsztatów pracy . Religię wykładają nauczyciele, w Radzanowie wykłada siostra Klara , katechetka, na naukę katechizmu , kurs niższy uczęszcza 600 dzieci, kurs wyższy około 200.

Most na Drzazdze .

   Jak budowano drewniany most na Wkrze koło Drzazgi w roku 1955  – wspomnienia napisane przez Tadeusza Sokołowskiego .

   Miałem wtedy skończone 7 lat i chodziłem do 4-klasowej szkoły o klasach łączonych w Zgliczynie Witowym,którą prowadziła ŚP Kazimiera  Kołodziejska.Był okres Wielkiego Postu i co piątek chodziłem na Drogę Krzyżową do kościoła w Radzanowie.Był to czas roztopów i droga do kościoła była mokra i grząska.Myślę,że był to misiąc marzec.Przebywając ten odcinek drogi pieszo mijałem kilka zaprzęgów konnych,które na gumowych kołach – u nas wtedy nie spotykanych albo bardzo rzadko- ciągnęły bardzo grube i długie kloce sosnowe w stronę naszego domu na Wygodzie.Musiałem je wyminąć i podążyć do kościoła aby dojść na czas i wziąć udział w nabożeństwie,choć bardzo mnie ciekawił ten transport.Wracająć z powrotem znowu spotkałem te wozy z klocami tylko już bliżej mojego domu.Wtedy już nie musiałem się spieszyć i mogłem dokładnie się przyjrzeć jak przebiega przewożenie tych pni.Ponieważ w tym okresie był gościniec bardzo rozmokły,koła grzęzły w błocie i do jednego wozu przekładano konie z innego,  a nawet z dwóch wozów i przewożono tak kawałek po kawałku , aż do mojego rodzinnego domu .  Stamtąd w kierunku drewnianego mostu na Wkrze koło Drzazgi.Przed mostem wjechali oni na nasze pastwisko po prawej stronie drogi  i tam wyładowali kloce .Nikt nie pytał się o pozwolenie.

     Później dowiedziałem się,że byli to tzw.frakciarze z Raciąża,którzy parali się tym rodzajem transportu.Drewno zaś pochodziło z lasu w okolicach Koziebrod.Mieli oni wspaniałe pociągowe konie o tej samej maści w każdym zaprzęgu. Bardzo mi się podobały.Nawet orczyki przy tych wozach mieli stalowe,czego u nas się nie widziało.W naszej okolicy były tylko drewniane orczyki.
   Gdy kończył się okres Wielkiego Postu już sporo pni leżało na naszym pastwisku koło starego mostu.Rzeka obniżyła swój poziom po roztopach i pastwisko też znacznie obeschło.Gdzieś tak w połowie kwietnia rozpoczęły się prace przy rozbiórce starego mostu i obróbce tych potężnych pni przeznaczonych na nowy most.Muszę tutaj dodać,że było to drewno żywiczne przy jego obróbce unosił się wspaniały zapach.Należy nadmienić,że większość prac była wykonywana ręcznie przy pomocy prostych narzędzi,takich jak siekiery,piły,ośniki, strugi itp.

    Widocznie plan prac był taki aby przed nastaniem zimy je zakończyć.Stary most zaczęto rozbierać od góry.Tam prace przebiegały dość szybko.Poręcze,górny pomost oraz dźwigary/grube belki biegnące w poprzek rzeki/ nie nastręczały wiele trudności.Gorzej było z palami wbitymi w dno rzeki.Do tego używano grubych łańcuchów i lin oraz dźwigni z korbami i pal po palu wyciągano.Każdą korbę przy dźwigni kręciło kilku ludzi.W międzyczasie ekipa ciesielska już obrabiała grube pnie przeznaczone na nowe pale,dźwigary,belki,itp.Deski potem przywożono z tartaku.Pracami ciesielskimi kierował p.Benke,który codziennie dojeżdżał z Raciąża,  a kierownikiem budowy był p.Krzemiński.Pracownikami byli mieszkańcy okolicznych wiosek,dla których była to okazja zarobku przez te kilka miesięcy.Dojeżdżali ludzie przeważnie rowerami z Glinek, Zgliczyna Pobodzego, Ratowa,Gradzanowa Kościelnego.Pamiętam nawet ich nazwiska.Z Glinek bracia Skowyrscy, Kowalski, ze Sławęcina p.Kosek,z Gradzanowa,p.Schodek i Śledzianowski.Prace posuwały się powoli.Było coraz cieplej i starano się ten czas wykorzystać maksymalnie aby zdążyć  z ich ukończeniem jak najszybciej.Ja po 20-tym czerwca rozpocząłem wakacje i mogłem więcej czasu poświęcić na przyglądaniu się tej budowie jak nie musiałem pomagać przy czymś w domu albo w zagrodzie.Pamiętam,że ŚP mama nie bardzo była zadowolona z
mojego tam chodzenia, gdyż robotnicy tam pracujący używali bardzo często słów niecenzuralnych.
    Bardzo wolno przebiegało wbijanie pali przy pomocy kafara.Odbywało się ono tak,że za pomocą grubej liny wciągano na znaczną wysokość duży ciężar stalowy w formie prostopadłościanu/może był zalany betonem/nazywano ten ciężar babą i za pomocą specjalnego zaczepu spuszczano go w dół.Baba ta wbijała kawałek po kawałku pal,który miał zaostrzony koniec i nałożony na niego żelazny ochraniacz wykuty przez kowala.Ochraniacz w kształcie obręczy miał pal u góry,  aby baba uderzając w pień nie rozrywała go.Babę do góry wciągało 4 ludzi po 2 z przy każdej korbie.Do góry i potem spadając w dół baba przesuwała się w specjalnych kanałach,które znajdowały się w dwóch drewnianych słupach.Inaczej mogłaby spaść do głębokiej

wody/ok5m/.I tak kawałek po kawałku,dzień po dniu prace posuwały się do przodu.Muszę dodać,że dla pieszych było prowizoryczne przejście z desek starego mostu.Ja na takiej szerokiej i grubej desce,stając na jej końcu i odpychając się grubym kijem pływałem sobie przy brzegu na płytkiej wodzie.Nie podobało się to p.Krzemińskiemu i po interwencji u mamy,musiałem tego zaprzestać.Kiedyś przechodząc po deskach gdy wracałem od p.Żochowskich do domu,wpadłem do wody,razem z deską/było to w niedzielę/gdyż stanąłem na jej końcu anie była przybita.Na szczęście było to przy brzegu,woda była płytka, ale wyjście obudowane deskami,  a dalej woda coraz głębsza.Zacząłem głośno krzyczeć.Wyciągnął mnie z tej płytkiej wody p.Stefan Żochowski z Drzazgi,który usłyszał moje wołanie.Jakbym wpadł do głębokiej wody już może by nie było tych wspomnień.Wtedy jeszcze nie umiałem pływać.
   Wakacje tego roku szybko zleciały jak zazwyczaj.We wrześniu zacząłem chodzić do kl.II do Radzanowa, a nowy most zaczął już przybierać określony  wcześniej kształt.Był masywniejszy od poprzedniego.W dno rzeki było wbite więcej pali.Dźwigary poprzeczne miał podwójne oraz grube bale na dźwigarach.Muszę dodać ,że pale oraz wszystkie pozostałe elementy mostu zostały zagruntowane czarnym środkiem zwanym wtedy Karbolineum,który bardzo cuchnął , a miał zabezpieczyć most przed szkodnikami drewna i jego rozkładem pod wpływem wody i warunków atmosferycznych.Nie pamiętam dokładnie kiedy,  ale myślę,że w październiku tego roku most został oddany do użytku.Na Wszystkich Świętych już ludzie furmankami jechali po nowym
moście.Nie było uroczystego przecinania wstęgi jak to bywa teraz.Zbudowano także trzy izbice/lodołamy/ z lewej strony mostu idąc w kierunku Drzazgi ,aby go zabezpieczyć przed ewentualnym zatorem z kry podczas roztopów.Przy pierwszej izbicy od strony Drzazgi zamontowano szeroką list z miarą do odczytywania stanu wody.
        Nowy most przetrwał niecałe 13 lat.Z powodu natężenia ruchu kołowego w r.1968 rozpoczęto budowę mostu betonowego,którego budowa już wyglądała inaczej ze względu na znaczny postęp techniczny.Oddano go także do użytku przed nastaniem zimy.Jego głównym wykonawcą był mąż mojej koleżanki klasowej z Liceum Pedagogicznego  w Mławie-Wojtek Chełstowski,z którym spotykałem się przy okazji spotkań klasowych.Była to jego pierwsza budowa po ukończeniu studiów.  Drugą jego budową  był most na Mławce koło Ratowa.
      Nie ma już tych drewnianych mostów ani na Wkrze ani na Mławce i nie na pewno tych ludzi,którzy je budowali ,ale pozostały wspomnienia,które niech staną się skromnym przyczynkiem do upublicznienia najnowszej historii tej ziemi,z której wywodzą się moje korzenie i która jest mi bardzo bliska.

                                                                               autor :  Tadeusz Sokołowski,

                                                                                         były mieszkaniec Wygody

 

  Ps.      Pragnę jeszcze dodać do tego wspomnienia ,że ten drewniany most,który stał prawie niecałe 13 lat był też miejscem spotkań towarzyskich młodzieży z okolicznych wiosek.Śmiałkowie skakali z poręczy mostu na główkę i na bombę,mniej odważni skakali z niższych elementów oczywiście jeszcze przed regulacją,gdy przy moście stan wody wynosił ok.5m.Po regulacji rzeki już nie było takich możliwości do skakania.

Grobowiec Mejerów – grobem powstańca styczniowego.

20140830_164604

 

Cmentarz w Radzanowie na Wygodzie to ciekawe miejsce gdzie można odkryć liczne relikty przeszłości czy wspaniałe dzieła sztuki kamieniarskiej, niejednokrotnie wzorowane na obiektach znajdujących się na warszawskich Powązkach. Szczególnie uwzględnić należy te należące do okolicznych ziemian: Przybojewskich z Gołuszyna, Gałczyńskich z Zieluminka, Abczyńskich z Sławęcina, Rościszewskich ze Stawiszyna. Jakiś czas temu przykuł moją uwagę jeden z pomników , wykonany z białego kamienia . Epitafium wyryte na nim dowodziło ,że osoba w nim pochowana brała czynny udział w powstaniu styczniowym. Człowiek ten nazywał się Edmund Majer i z inskrypcji wynika ,że przeżył 90 lat. Kim był ? Dlaczego jest tu pochowany?

Odpowiedz przyszła wraz z wertowaniem archiwaliów . Pochowany we wspomnianym  grobowcu Edmund Majer był właścicielem majątku Kobuszyn Trzaski , który to został włączony do parafii radzanowskiej po zlikwidowaniu parafii Zgliczyńskiej, a następnie w 1925 roku Kobuszyn i Trzaski znalazły się w parafii szreńskiej.

Oddając pamięć  tym którzy walczyli za ojczyznę pamiętać należy o tej rodzinnej mogile , gdzie miejsce spoczynku znalazł stary powstaniec.

20140830_164537

Konsekracja Kościoła w Radzanowie.Kronika parafii cz. 27.

 

27/28 maja 1934. Wizytacja kanoniczna – konsekracja kościoła.

 

W niedziele 27 maja Najdostojniejszy Wizytator , ks. Bp Sufragan Leon Wetmański przybył do Radzanowa z pobliskiego Szreńska. Na tle tym doszło do niemiłego ewenementu. Porozumiawszy się z ks. Kan Janem Koźniewskim , proboszczem par. Szreńskiej, wytyczyliśmy trasę, którą ks. Biskup miał jechać do Radzanowa.

Ksiadz Szreńsk

Ks. Kanonik Jan Kożniewski proboszcz szreński

 

Trasa prowadziła przez Wróblewo, a na granicy parafii miał powitać Dostojnego Wizytatora Zygmunt Radliński , właściciel majątku Wróblewo. W przeddzień wizyty posyłałem organistę miejscowego , aby się upewnić , czy nic nie zostało zmienione., nadto ks. dziekan mławski Wł. Marian  tegoż dnia porozumiewał się telefonicznie. Zdawałoby się ,że wszystko układa się pomyślnie w oznaczonej godzinie, ponieważ właściciel Wróblewa, wskutek wiadomych sobie , a ważnych przyczyn zrzekł się zaszczytnej godności powitania ks. Biskupa i wyjechał do Warszawy, poprosiwszy seniora ziemiaństwa miejscowego , Ignacego Abczyńskiego właściciela Sławęcina, w otoczeniu banderii z druhów SMP utworzonej wyruszyliśmy  na granice parafii. I tu dopiero konsternacja ?… Drogą ta jechała asysta ks. Biskupa, sam zaś Wizytator został wysłany inną drogą przez Złotowo, Cegielnie Ratowską. Zdziwiłem się bardzo co by to mogło znaczyć! Powróciłem w tym samym towarzystwie, zaznaczając ,że jeśli ks. Biskup beze mnie odbędzie ingres , nie pozostaje mi nic innego , tylko prosić o trans lokatę natychmiastową. Przybyłem do Radzanowa, kareta biskupia stała, a w niej ks. Biskup czekał na  nas. Skąd się to wzięło ? Trzeba sięgnąć głębiej . Swego czasu ks. Kan. Kośniewski był bardzo zaangażowany w robocie politycznej , partyjnej BBWR , gdzie pracował całą duszą oddany tej sprawie Zygmunt Radliński , późniejszy poseł na Sejm. O dziwo! Dwaj przyjaciele zapałali względem siebie wielka nienawiścią. Podbechtany przez usłużnych kapłanów, bo i tacy się znajdują wśród nas, ks. Kośniewski, postanowił wymierzyć ostrze ku swemu adwersarzowi  w tej uroczystej chwili nie zastanawiając się nad tem sobą. Zainteresowany ubocznie dowiedział się o tem i wyjechał do Warszawy. Ostrze zaś rykoszetem uderzyło we mnie bardzo boleśnie. Ks. biskup zaznaczył, że o tem bynajmniej nie wiedział ,nadłożył aby gotów 20 km drogi , byleby parafii i proboszczowi przykrości nie wyrządzać. W przemówieniu swem podziękował mieszkańcom Wróblewa , którzy tak pięknie wystąpili na powitaniu Biskupa- ,, stała się pomyłka, ale za wasze serce dziękuje wam” mówił ks. biskup. Po ceremoniach zwykłych ingresowych  nastąpiło przeniesienie relikwii  św. Męczenników przygotowanej w podziemiach kaplicy , potem jutrznia, wreszcie kolacja. Następnego dnia  konsekracja ze wszystkimi tak długimi obrzędami, po południu bierzmowanie, wieczorem uroczyste zebranie Par. Z.A.K. w remizie, wreszcie zasłużony spoczynek. Następnego dnia konferencja dekanalna księży jako że ostatnia parafia Radzanów, potem cicha Msza św. w klasztorze Ratowskim , I sza Komunia dzieci siedmioletnich , wizyta u właściciela Sławęcina Ignacego Abczyńskiego  , obiad w plebanii, wizyta u prezesa Komitetu budowy kościoła Franciszka Bartkowskiego w Radzanowie, wreszcie wyjazd do Płocka. Banderia druhów SMP odprowadziła karetę biskupia za Gradzanowo , potem ks. Biskup zajął miejsce w aucie i wyruszył w dalsza drogę. Wizyta ta skądinąd tak piękna  i mająca podnieść na duchu , zostawiła pewien niesmak. Księża , dziwili się ,ze sąsiad sąsiadowi mógł taka przykrość wyrządzić, jednakowoż , zbadawszy sprawę , przychodzę do przekonania , że ,, inni ……… byli tam czymś” Na tem opis wizytacji pasterskiej kończę, życzę aby następna wizytacja biskupia w innych warunkach się odbywała!!!

 

Stan liczebny parafii radzanowskiej w 1936 roku.Kronika parafii cz.18

Stan liczebny parafii radzanowskiej w 1936 r. Kronika cz.18.

       Demografia w każdym społeczeństwie jest istotnym elementem funkcjonowania społeczeństwa , jego przyszłości i szans na zachowanie zdrowej rozwojowej substancji. W środowisku lokalnym przy zmieniającej się strukturze jest to aż nadto widoczne . Dlatego niektórych wymienianych w przeszłości miejscowości już dziś nie ma i proces zanikania postępuje. Zobaczmy wiec to na przykładzie parafii radzanowskiej i spisu jaki pozostawił ks. Józef Jagodziński :

   ,,Od swego przybycia do parafii Radzanów odbywałem Kolendę co dwa lata – wyniki Kolendy  skrupulatnie notowałem. Jeden z takich spisów – ostatni , bo pochodzący z roku 1936 o stanie liczebnym parafii radzanowskiej pragnę umieścić w kronice, aby świadczyły :

 

Lp.

Miejscowość Mężczyźni Kobiety Razem
1. Zieluminek 33 39 72
2. Brzeźnia 8 5 13
3. Zgliczyn Witowy 129 163 292
4. Wygoda 3 3 6
5. Trzciniec 38 35 73
6. Józefowo 47 53 100
7. Wilewo 41 35 76
8. Luszewo 140 153 293
9. Kalasantowo 19 21 40
10. Zgliczyn Pobodzy 104 109 213
11. Zgliczyn[Kliny] 11 12 23
12. Pełki 34 24 58
13. Wieluń 103 91 194
14. Wróblewo 239 253 492
15. Sławęcin 180 179 359
16. Ratowo 142 195 337
17. Cegielnia Ratowska 38 36 74
18. Bielawy Złotowskie 120 125 245
19. Drzazga 20 18 38
20. Glinki 163 169 332
21. Stawiszyn Łaziska 95 103 198
22. Głodowo 20 21 41
23. Budy Brzeziny 11 15 26
24. Dzieczewo 128 129 257
25. Agnieszkowo 23 25 48
26. Smólnia 11 10 21
27. Siciarz 43 42 85
28. Marianówko 37 41 78
29. Radzanówek 43 44 87
30. Marysin 19 13 32
31. Gołuszyn 71 74 145
32. Borki 9 10 19
33. Ludwinowo 13 8 21
34. Bielawy Gołuskie 112 119 231
35. Radzanów 561 589 1150
36. Budy Ratowskie 4 4 8
37. Bieżany 44 48 92
Razem

5842 osoby

Do tych powyższych danych musimy dodać jeszcze społeczności niekatolickie . W Radzanowie mieszkała spora grupa ludności judaistycznej , a w Józefowie ewangelicko – augsburskiej.